"Алу"
қалау рай :
алғым келеді , алсам ғой
ашық рай :
мен алдым
мен алудамын
мен аламын
бұйрық рай:
сен ал , ол алсың
шартты рай :
алса
"зерттеу"
қалау рай:
зерттегім келеді , зерттесем ғой
ашық рай:
мен зерттедім
мен зерттеудемін
мен зерттеймін
бұйрық рай:
сен зертте , ол зерттесің
шартты рай :
зерттесе
"жету"
қалау рай:
жеткім келеді, жетсем ғой
ашық рай:
мен жеттім
мен жетудемін
мен жетемін
бұйрық рай:
сен жет , ол жетсің
шартты рай :
жетсе
"еліктеу"
қалау рай :
еліктегім келеді, еліктесем ғой
ашық рай :
мен еліктедім
мен еліктеудемін
мен еліктеймін
шартты рай :
еліктесе
бұйрық рай :
елікте
Қазақ халқының қолөнерінің ішінде әшекей бұйымдарының алатын орны ерекше. Әшекей бұйымдары өте ерте кезде пайда болған. Әуелгі кезде әшекей бұйымдарын тіл-көзден сақтау,діни наным-сенімдер бойынша "жын-шайтаннан" қорғайды деп тағатын болған.Бертін келе әшекей бұйымдарының қызметі өзгеріп, сәндік,әдемілік үшін тағылатын болды.
Қазақтар түсті металмен таныс бола бастағаннан әшекей бұйымдары алтын,қола,күміс,мыс тәрізді металдардан жасала бастады.Оларды жасайтын адамдарды зергерлер деп атайды. Зергерлік бұйымдардың неден жасалғанына, әдемілігіне,бағалылығына қарап,оның иесінің ақсүйек немесе дәулеті орташа адам екенін аңғаруға болатын.Әшекей бұйымдарға:сырға,сақина,алқа,білезік,жүзік,моншақ жатады. Оларды қыз-келіншектер тағады.Әрине ,қазақтың байлары да кезінде балдақ деп аталатын жүзікті таққан. Әшекей бұйымдарына қазақ халқы өздерін қоршаған табиғат бейнесін салатын болған.Мысалы:құсмұрын жүзік,айшықты ою,қызғалдақ,қошқармүйіз деген сияқты.
Әшекей бұйымдары қазір де қажетті заттардың қатарында. Сондықтан ұлттық қолөнерді,зергерлікті дамытудың маңызы зор. Өйткені ,әшекей бұйымдары тек сәндік үшін тағылатын зат қана емес,ол-біздің мәдениетіміздің бір бөлігі.
мягкое- жіңішке, iрiмшiк, уй,