ответ:
мұрат мөңкеұлының "қыз" өлеңіндегі қыз сипатын әнші-ақындар шығармашылығындағы қыз бейнесімен салыстыра талдап жазыңыз
қазақтың мұңы, зары, арманы, үміті, ардағы, аманаты, тарихы, өмірі-бәрі-бәрі қазақ қызының кірпігінде тұрғандай көрінеді. ұлт болып ұйысуда, жұрт болып жұмылуда, халық болып қайрат танытуда қазақ қызының атқарар ролі, алар орны ерекше.
міне, осы қазақ қызына арнап өлең шығармаған ақындар, сұлулығына тамсанып жырлаған жыршылар,қазақта кемде кем. соның ішінде м.мөңкеұлының «қыз» өлеңі өте ерекше. бұл өлеңді оқи отырып, ойыма «қыз жібек» жыры түседі. екі шығарманың қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?
бір жағынан ұқсастықтарына тоқталсақ. м.мөңкеұлының өлеңіндегі қыз сипаты: ақ моншақтай әдемі, әдемілігі соншалықты, ақ жүзінің сәулесі жерге түссе сары алтындай көрінеді. ол-құрбыларының алды болған байдың қызы.
тісі- маржандай, сөзі-жағымды ,,сөйлесе, тілінен сүт шығады. келген қасынан кеткісі келметін. сол сияқты ұқсастықпен, қыз жібек бейнесінде әдемілігі соншалықты , әлемді мойындатады .көзі жанып тұрған шырақтай,мдидары-қоғалы көлдің құрағындай. бойы –ұзын, білегі-жіңішке,белі нәзік.
екінші жағынан, айырмашылықтарын да қарастыруға болады. м.мөңке ұлының «қыз»өлеңінде қазақ халқының салт-дәстүрінің бірі-қызды құтты орнына қондыру бейнеленген. автордың айтпағы, «қыз мұраты –кету»демекші, қыз өз ата-анасының дәулетіне шалықтап өскенімен ,бір күні ол да ұясынан ұшып, өз орнын табады.
ал жібек образы эпоста идеал болып суреттеледі. жібек тірі жанды менсінбейді, бұла боп өскен ерке әрі өр мінезді.сонымен қатар,онда қыз сипаты ғана емес, қыздың сезімі бейнеленген. сұлулығымен қоса, әйел екендігі көрінеді.
эссемді қортындыласам,екі шығармадағы қыз сипаты ұқсас болғанмен, олардың әрқайсысы жеке тұлға.біріншідегі қыз сипаты тұрмыс құрарға дейінгі болса, екіншідегі тұрмыстағы сипат болып табылады. қай шығарманы алсақ та,ертедегі қазақ қызының бейнесі шебер суреттелген деп ойлаймын.
Қазіргі уақытта жаһандану үдерісі экономика мен саясатты ғана емес, мəдени-əлеуметтік саланы да қамтып отыр. Қазіргі əлеуметтік теориядағы жаһандану ең өзекті тақырыптардың қатарында тұрғандығы мəлім. Бұл сұрақты анағұрлым терең қарастырған ғалым – Роланд Робертсон. Біздің пікірімізше, дəстүрлік жəне оны құраушылар – дəстүр, əдет-ғұрып, риту- ал, қағидалар, құндылықтар болып табылады. Қоғамның модернизациялануы мен елдің дəстүрлік формасына үйлесімсіз патерналистікподдандық саясат, шашқыш-жыртқыш экономика, қу жазалаушы құқық, үстемдік етуші ұлттық мəдениет, қабілетсіз əлеуметтік өмір - саясаттану мен əлеуметтанудың назар аударатын объектісіне айналмай отыр. Бұл ғылымда дəстүрліктің жеңуі, мемлекетте адам факто- ры мен адам капиталының алғашқылығын қалыптастыру, мемлекеттік орталықтанған парадигмадан социоорталықтанған парадигмаға ауысу концепциялары жасалған жəне ұсынылған емес.
