Қазіргі қазақ киносының келбеті мен деңгейі қандай? деген сұраққа жауап бермес бұрын оны екі кезеңге бөлінетінің айта кеткен жөн болар. Олар: кеңестік және тәуелсіздік алғаннан бергі кезеңдер.
Қазіргі отандық киноөнімдерді бірнеше топқа бөлуге болады:
1. коммерциялық немесе бұқаралық кино;
2. тарихи, идеологиялық кино;
3. авторлық, фестивальдік кино.
Әрқайсысына қысқаша тоқтала кетсек, бірінші топ, яғни коммерциялық кино деген атауы ғана болмаса, Голливуд киносынан техникалық тұрғыда ғана емес, сонымен қатар тақырыптық тұрғыда да артта қалып келеміз. Әлі де үйренеріміз көп. Тарихи идеологиялық жанрдағы фильмдерге келер болсақ, олар көбіне мемлекет тарапынан бөлінетін ақшаға түсіріледі. Дегенмен, деңгейі төмен болып жатады. Бұл киноны түсірудегі ерекшелік - әркімге ұнай бермейтін жанрдағы киноны көрермен сүйсініп көретіндей етіп, жоғары деңгейде түсіру. Бірақ көп режиссерлер бұл талапты орындай алмай жатады. Ал суреткерлік ұстанымдарына ғана адал режиссерлер тобы түсіретін авторлық, фестивальдік кино өте жақсы деңгейде түсіріліп, тіпті халықаралық фестивальдерде аталып жататыны қуантарлық жайт.
Дегенмен, отандық режиссерлердің шетелдік кино индустриясынан үйренері әлі де көп деп есептеймін.
Әр халықтың ұлттық танымын, көзқарасын, өзіне тән жеке ұлттық ерекшелігін білдіретін наным-сенімі, әдет-ғұрып, салт-дәстүрі бар. Ата-бабадан келе жатқан салт-дәстүрдің қаймағын бұзбай, ұмытылып кетуіне жол бермей, қазіргі қоғамда өте жарасымды етіп қолданып жүрген халықтың бірі – қазақ халқы. Халқымыз дәстүрге өте бай. Ал салт-дәстүрге бай болу - елдің мәдениетті әрі тәрбиелі екендігінің айғағы.
Салт-дәстүр деген не, соған тоқталып өтейін. Салт-дәстүр – ел өмірімен біте қайнасып кеткен рухани және мәдени азық. Біздің халқымыз өз ұрпақтарын қасиетті салт - дәстүрмен, өнегелі әдет-ғұрыппен, ырым-тыйыммен тәрбиелеп, ұлағатты ұл мен инабатты қызды теріс жолға түсірмей тәрбиелей білген. Бауыржан Момышұлы «мен өзімнің ұрыстағы тәжірибемнен жауынгерлік қасиетті тәрбилеуде ұлттық дәстүрдің маңызы зор екеніне көзім жетті» деп жазады. Бұдан отаншылдық, ерлік, мәрттік, жомарттық, адамгершілік қасиеттердің бәрі салт-дәстүр арқылы даритынын түсінуге болады. Яғни, салт-дәстүр адамды адастырмас тура жолмен жүруге, жөн-жосықты біліп, үйренуге және өмірде қолдануға үгіттейтін мызғымас заң іспетті десем де қателеспесім анық.
