1 мамыр жайлы диалог.
- Алихан, сенің сүйікті мейрамың қандай?
- Мадина, мен барлық мерекелерлі де жақсы көремін. Дегенмен, екі мейрамды аса қатты асыға күтемін: бірі – Наурыз мейрамы болса, екіншісі – 1 мамыр мерекесі.
- Наурыз - жыл басы, ол түсінікті. Ал бірінші мамыр мерекесін не үшін жақсы көресің?
- Себебі, бұл мереке ірі мерекелердің бірі, сонымен қатар ел ішіндегі ұлтаралық келісім мен өзге ұлттардың бір - біріне деген сый-құрметін арттырып, татулықты, бірлікті, ортақ құндылықтарды насихаттайтын мереке.
- Ия, сенімен толықтай келісемін. Бұл мерекенің де маңызы зор екен. «Бірлік болмай, тірлік болмас» деп аталарымыз бекер айтпаған ғой.
- Дұрыс айтасың, бұл ретте ешбір елде болмаған ерекше, саяси маңызы зор құрылым – Қазақстан халықтар ассамблеясы да үлкен рөл атқарады. Еліміздің республикалық, өңірлік, облыстық, қалалық ұлттық-мәдени бірлестіктері кіші ассамблея мүшелерінің бастарын біріктіріп, біздің ортақ үйіміз – Қазақстанда шынайы достықты қамтамасыз етіп келеді.
- Шынымен де, әрбір ұлттың рухани құндылықтары мен ұлттық салт - дәстүрлерін насихаттап, келер ұрпаққа саналы тәрбие беруде бұл мерекенің маңызы мен алар орны ерекше екен.
- Мереке қарсаңында қандай тілек білдіруші едің?
- Бейбіт еліміздің тыныштығы мәңгілік болып, көк аспанымызда тек бейбітшілік құсы қалықтасын!
Күн жүйесі Күннен және онымен гравитациялық күштердің әсерімен байланысты болатын аспан нысандарынан тұрады, олардың барлығы шамамен 4,6 млрд жыл бұрын алып молекулалық бұлттың құлауының нәтижесінде пайда болған. Күнге ауырлық күші бойынша байланысты заттардың көп бөлігі дөңгелек орбитаға ие және тегіс дискте орналасқан - эклиптикалық жазықтықта орналасқан сегіз салыстырмалы планетада.
Төрт кішкентай ішкі планеталар: Меркурий, Венера, Жер және Марс деп те аталады, олар жер бетіндегі планеталар негізінен силикаттар мен металдардан тұрады.
Төрт сыртқы планета: Юпитер, Сатурн, Уран және Нептун, сонымен бірге газ алыптары деп аталады, олар негізінен сутегі мен гелийден тұрады және жер тобының планеталарына қарағанда әлдеқайда массаға ие. Екі ірі - Юпитер мен Сатурн негізінен сутегі мен гелийден тұрады; екі сыртқы планета - Уран және Нептун негізінен су, аммиак және метан сияқты мұздардан тұрады, оларды «мұз алыптары» деп те атайды.
Күн жүйесінде кішкене денелермен толтырылған екі аймақ бар. Марс пен Юпитердің арасында орналасқан негізгі астероид белдеуі силикаттар мен металдардан тұратындықтан, жер тобының планеталарына ұқсас. Нептун орбитасынан тыс мұздатылған су, аммиак және метаннан тұратын транс-Нептун нысандары орналасқан. Бұл аудандарда бес жеке объект - Керес, Плутон, Хумеа, Макемаке және Эрис - өз ауырлық күштерінің әсерінен дөңгелек пішінді ұстап тұруға жеткілікті үлкен, оларды ергежейлі планеталар деп атайды. Осы екі аймақтағы мыңдаған ұсақ денелерден басқа, Күн жүйесінің айналасында кішкентай денелердің басқа әртүрлі популяциялары, мысалы, кометалар, метеороидтар және ғарыштық шаңдар қозғалады.
Сегіз және үш ергежейлі алты планета табиғи спутниктермен қоршалған. Сыртқы планеталардың әрқайсысы шаң мен басқа да бөлшектердің сақиналарымен қоршалған.
