Егер адамның жүрегі ұлты үшін соғып, мəңгі бірге болып қорғаймын десе бұл білімнен емес мінезден. Еріншек пен езге, жалпы еңбек етіп нан таппайтын адамға бəйге де, сыбаға да, мүше де бұйырмайды. Адам ел тұрмысын, тілін, мінезін білмесе онда одан еш пайда жоқ. Ол көш басын алып жүре алмайды. Жұрт, ел əділ, жақсы мінезді болмаса онда жұрт ісі оңға баспайды. Ондай жұрттың ісі өтірікпен ғана жүреді. Бəрі құрдымға кетіп отырады. Заң адамды қорғау, бұзақылардан қорғану мақсатында жазылады, ал адам заң үшін тумайды. Көзі көрмейтін, соқыр адам көзі керемет көретін адамнан бірақ көзі көретін болғанымен көңілі соқыр адамнан мың есе артық. Себебі, көзі соқыр адам көкірегі ояу адам,ал көзі көретін адам оның көкірегі соқыр.
Объяснение:
Ертегі.
Піл мен торғай.
Ерте заманда пілдің түрі қазіргідей болмапты:оның көздері үлкен бопты,құлақтары басында шошайып тұрыпты,ал олардың арасында әдемі мүйіздері бопты. (Кіріспе)
Жерде адамдар пайда болғанда,арыстан пілге:
- Айналамызда адамдар көбеюде.Жақында олар бізге де жетіп,жұмыс жасатып қоятын шығар.Бізге жаңа жерлерге көшу керек! - дейді.Сонда піл:
- Мен сондай үлкенмін,маған тиісуге кімнің дәті барады?Неге мен қашуым керек? - деп тәкаппарланыпты.
Бір күні жерге торғай мен оның балапандары жерді аралау үшін жерге түсіпті.Сол кезде қастарынан піл отып бара жатады.Торғай:
- Абайла!Бұл жерде менің балапандарым жүр! - деп айқайлапты.Ал піл болса оған назарын аударғысы келмей:
- Менің балапандарыңда шаруам жоқ.Мен мына жерден қалай да өтемін! - деп балапандарды басып кетіпті.Шарқ ұрған торғай қарға мен шыбындарға барыпты.Олар пілді қуып жетіп көзін шұқып тастапты.Піл олардан әзер құтылып,көзі дұрыс көрмесе де су іздеп жүреді.Осы кезде торғай бақалардан көмек сұрайды.Бақалар бір жартастың басына барып бақылдайды.Піл осы жерде су бар екен деп жартасқа шығып,төмен қарай құлап түседі.Осылайша оның екі мүйзі сынып қалады.Ал құлақтары жалпиып,басын жауып тұратындай болып кетеді. (Негізі бөлім)
Сол кезде барлық аңдар пілге:
- Жерде бәріміз бірдейміз.Басқа аңдарды елемеуге бола ма екен? - деп айтады.Бұдан былай піл зерек әрі абай болуға тырысады екен. (Қорытынды)
