Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалары.
Орхондағы Күлтегін ескерткіші - Орхон мұражайы, Хархорин, Моңғолия
Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзеніні бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде VIII ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.
Объяснение:
наверное
Жаз - менің ең сүйікті мезгілім. Ақыры сыздар бітеді және демалыстар басталады. Жаздыгүні шаттану болады күн және жылы күндерге, алыс сапарға және жорықтарға деген бар-. Жаздыгүні табиғат айрықша тамаша - жасыл жапырақтармен орман айғайлайды, жидектер үлгереді, ең тамаша гүлдер гүлденеді. Болады ша абат шалғындарға ұзақ-сүре қыдыр- және абжауқын белоголовые түймедағыларға деген тамашала- немесе тоқы- гүлтәждер бақ-бақтардан. Орманның ымыртына деген соғу сүйкімді және күндізгі аптаптан деген бой тасалат-. Ал назар аударылу егер мұқият, сол сыйлықпен үшін орманның серуенінің қоңыр берік боровики және асқақ қызылсаңырауқұлақтар болады. Және ғана жаздыгүні өзен және көлдер тіріледі. Су оларда жылы болады және жағада томпию егер, қарау болады, как над өзінің басының қайтпас стрекозы ұшады, ал суда томпылдақтың малектері снуют. Баста жағада көл ақырын және абыржымастан - олай суға деген қарау жөн және тамашала- жайма-шуақ бликами онда. Ал кейін бір мен достармен ұзақ жүз- және пирстан деген сүңгі-. Жаз - сапарлар үшін ең алды уақыт. Арада
