Ғаламтор туралы диалог құрастыру.
Ағасы: Бауырым, осы соңғы кездері ғаламторға тәуелділік қоғамдағы ең үлкен мәселеге айналып отыр. Осы жайлы не ойлайсыз?
Інісі: Ия, дұрыс айтасың. Ғаламтор пайда болғаннан бері адамдардың өмірін жеңілдетіп, барша сұрақтарға жауап табуға мүмкіндік пайда болды. Ғылым мен техниканың дамыған заманында өз өмірімізді компьютерсіз елестету қиын.
Ағасы: Дегенмен, бұл құрылғының пайдасымен қатар зияны де аз емес. Ең басты зияны - ол денсаулыққа тигізетін зияны. Компьютер алдында ұзақ отыру көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерда көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек. Сонымен қатар уақтылы үзіліс жасау керек.
Інісі: Осындай келеңсіздіктер орын алмауы үшін, компьютерді тек керек кезінде немесе күніне 1 - 1,5 сағаттан аспайтын уақыт қолдану керек деп ойлаймын. Мен өзім осы ережені сақтап, қалған бос уақытымда анама көмектесемін.
Ағасы: Сондықтан ғаламторды тек қажет уақытында пайдалану керек деп деп ойлаймын. Ал басқа бос уақытыңды пайдалы іске арнап, ата – анаңа, бауырларыңа көмектесіп немесе спортпен айналыссаң болады. Кітап оқысаң, тіпті жақсы, нұр үстіне нұр болар еді.
Шалкиіз Тіленшіұлы (1465 — 1560 жылы ш.) — жырау, орта ғасырлардағы қазақ поэзиясының көрнекті өкілі.Шалкиіз жас кезінен-ақ ер жүрек жауынгер әрі талантты жырау ретінде даңққа бөленді. Жігіттік шағы Ноғай ордасындағы Мұса бидің маңайында өткен. Кейіннен Үлкен Орданың әміршісі, Мансұрұлы Темір бидің және ноғайлы Жүсіп бидің төңірегінде, өмірінің соңғы кезін қазақ ханы Хақназар маңында өткізді. Жырау туындылары әсерлі, өткір, аз сөзге көп мағына сыйғызған сұлу сазды көркемдігімен ерекшеленеді. Оның шығарм-нан ортағасырлық қарапайым көшпелілердің өмірі туралы нанымды, моральдық, этикөлі түсініктер көрініс тапқан (“Асқар, асқар, асқар тау…”, “Қоғалы көлдер…”, “Арғымақ ару аттар…”, “Ор, ор қоян, ор қоян…”, тағы басқа). Шалкиіз шығармаларында ерлік рухқа, асқақ романтикаға толы жырлар да жеткілікті. “Алаштан байтақ озбасы…”, “Жапырағы жасыл жаутерек…”, “Ер Шобан”, тағы басқа). Шалкиіздің халық арасына ең көп тараған шығармалары — “Би Темірге айтқаны”, “Би Темірді қажы сапарынан тоқтатуға айтқан” толғаулары. Ол ертедегі қазақ поэзиясының өлең өрнегін байытқан ақын. Шығармалары алғаш 19 ғасырдан қағаз бетіне түсе бастады.
Қазан төңкерісіне дейін орыс және қазақ тілдерінде 1875 жылы “Записки Оренбурского отдела Императорского Русского географического общества” жинағында жарияланған. Кейін аталған жинақта (1885), “Астраханский вестник” газетінде (1893, 1916), Ы.Алтынсариннің “Қырғыз хрестоматиясында” (1879, 1906), т.б. жинақтарда, ал Кеңес дәуірінде “Ертедегі әдебиет нұсқалары” (1967), “Алдаспан” (1971) “15 — 18 ғасырлар қазақ поэзиясы” (1982), “Бес ғасыр жырлайды” (1984) жинақтарында жарық көрді.[1]
Сегодня в обществе все больше людей борются за здоровый образ жизни. Они не курят, занимаются физкультурой, не едят вредных продуктов. Их главная цель – сберечь здоровье, чтобы вести активную жизнь и дольше прожить.
Здоровый образ жизни включает в себя несколько составляющих. Если человек хочет следовать такому образу жизни, он отказывается от вредных привычек. То есть не курит, не принимает наркотики, не пьет алкоголя или употребляет его понемногу.
Еще такой человек специально гуляет на свежем воздухе, регулярно проветривает квартиру, делает зарядку или пробежку по утрам, занимается каким-нибудь видом спорта. Так он поддерживает свое тело в хорошей спортивной форме.
Еще один фактор здорового образ жизни – это здоровое питание. Люди, которые его практикуют, соблюдают режим приема пищи, стараются есть только натуральные продукты. Они как можно меньше едят фаст-фуда, продуктов с красителями и консервантами. У них на столе много свежих овощей и фруктов. Чтобы не вредить организму, такие люди ограничивают себя в жирной, жареной, копченой пище. Ведь вкусная еда не означает, что она полезна.
Люди, которые борются за здоровый образ жизни, стараются жить так, чтобы было поменьше стрессов. Они учатся не волноваться по пустякам, не портить себе нервы. Ведь, как говорится, нервные клетки не восстанавливаются.
Я считаю, что здоровый образ жизни – это хорошо, и поддерживаю его. Я и мои родители соблюдаем часть правил здорового образа жизни. Почему не все? Должна быть строгая дисциплина всем, а к этому трудно приучиться сразу. Но, может быть, когда-нибудь мы будем соблюдать и все правила. Ведь я тоже хочу быть крепким, сильным и здоровым, чтобы не тратить свою жизнь на болезни и лекарства.
Біз салауатты өмірді қалаймыз» құрамы Бүгінгі күні қоғамда көп адам салауатты өмір салты үшін күресуде. Олар темекі шегуге, жаттығуға, зиянды өнімдерді жеуге болмайды. Олардың басты мақсаты - белсенді өмір сүру және ұзақ өмір сүру үшін денсаулықты сақтау. Салауатты өмір салты бірнеше компоненттерді қамтиды. Егер адам осы өмір салтын ұстанғысы келсе, ол жаман әдеттерден бас тартады. Яғни, темекі шегуге болмайды, есірткі қабылдамайды, алкогольді ішпейді немесе аз пайдаланады. Тағы бір осындай адам таза ауада арнайы жүріп тұрады, апартаменттерді жүйелі түрде өткізеді, таңертеңгі жаттығулар немесе жүгіру, спортпен шұғылданады. Сондықтан ол денесін жақсы спорттық жолмен қолдайды. Салауатты өмір салтын қалыптастырудың тағы бір факторы - дұрыс тамақтану. Оны қолданатын, тамақ қабылдау режимін сақтайтын адамдар тек табиғи өнімдерді жеуге тырысады. Олар жылдам азық-түлік, бояғыштар мен консерванттар бар аз өнімдерді жейді. Олардың үстелде жаңа піскен көкөністер мен жемістер көп. Денеге зиян келтірмеу үшін мұндай адамдар майлы, қуырылған, ысталған тағамдармен шектеледі. Өйткені, дәмді тағам пайдалы екенін білдірмейді. Салауатты өмір салты үшін күресіп жүрген адамдар стресті азайту үшін өмір сүруге тырысады. Олар нервтерді бұзбауға тырыспайтын нәрселер туралы алаңдамай үйренеді. Өйткені, айтсақ, жүйке жасушалары қалпына келмейді. Мен салауатты өмір салты жақсы деп ойлаймын, мен оны қолдаймын. Мен және менің ата-анам салауатты өмір салтын ұстанудың кейбір ережелерін ұстанды. Неге бәрі емес? Әркім үшін қатаң тәртіп болуы керек және бірден үйрену қиын. Бірақ, мүмкін, бірден біз барлық ережелерге сай боламыз. Өмірімді аурулар мен дәрі-дәрмектерге жұмсамау үшін, ақыр аяғында, күшті, мықты және сау болғым келеді.