Кәсіби (профессионалдық) сөздер мен термин сөздер.
Кәсіби сөздер жергілікті жерде әр алуан кәсіптің, өндірістің туып дамуымен қалыптасады, соларға байланысты заттардың, өндіріс, еңбек құралдарының, еңбек өнімінің, процесінің атауларын білдіреді. Мұндай сөздер белгілі кәсіппен шұғылданған адамдардың арасында қолданылады да, көбінесе солардың өздеріне ғана түсінікті болады. Мәселен, Арал, Каспий балықшылары тіліндегі шола ( балықтың азаюы ), ұйық(балықтың бір жерге шоғырлануы ), әттік ( қармақтың тілі ),бал беркі ( қалтқы ) т. б. Сөздерді балықпен кәсіп етпейтін басқа жердің адамдары білмейді де түсінбейді. Диқаншылыққа байланысты көптеген сөздерді жұрттың бәрі білгенмен, егін – жай кәсібі жақсы дамыған оңтүстік аудандардағы бәдірен ( қияр ), әбінауат ( үлкен сары қауын ), оман арық ( үлкен арық ), қитақ ( атыздың іші ), жадау ( үлкен арық ) т.б. сөздерді әркім біле бермейді. Кәсіби сөздер жалпы халыққа бірдей түсінікті бола бермейтін, белгілі кәсіппен шұғылданатын адамдардың арасында ғана айтылатын, соларға түсінікті сөздер мен сөз тіркестері.
Термин сөздер – белгілі бір ғылымның, техниканың, спорттың салаларына жататын сөздер. Терминдер бір ғана тура мағыналы сөз болып келеді.
Терминдегі сөздердің басты қасиеті мынадай:
а) ғылым мен техниканың әр саласына тән болуы керек.
ә) термин сөздер дара бір мағыналы болуы керек.
б) термин сөздердің көпшілігі дүние жүзі тілдерінің бәріне ортақ болуы керек.
Термин сөздер ғылымның барлық саласында кездеседі:
1.Әдебиет пен өнерге байланысты терминдер: роман, театр, филармония, актер, образ, дирижер, режиссер.
2.Лингвистикаға байланысты терминдер: лексика, фонетика, морфология ,синтаксис, омоним,синоним, антоним, орфография, архаизм, историзм, бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, пысықтауыш, анықтауыш т.б.
3.Спортқа байланысты терминдер: футбол, баскетбол, волейбол, хоккей, шахмат, бокс, акробат т.б.
4. Ғылымға байланысты терминдер: математика, синус, биссектриса, көбейту, косинус, тангенс, геометрия, алгебра, химия, физика, формула, азот, хлор, азон, металл т.б.
Қосымша: Интернационалдық термин – әлемнің көптеген елдерінде бір атаумен қолданылатын термин.
Мысалы, фонетика, грамматика, экология, бизнес, интернет т.б.
Temirbek Axmetov (1919-1952 ). Temirbek Axmetov Almatı oblısında dünïege kelgen. Bala kezinen bastap, ol mwzıkalıq ortada östi. Mwzıkağa Passion erte balalıq körindi . Arnayı onıñ äkesi küyşi Tilendïev Nurğïsa belgili äser etti. Temirbek - kompozïtor küyşi bir türi . Onıñ küy « Durıs - pletenkï » orındaw üzdik ülgisi bolıp tabıladı. Minsiz Jetisw küyleri öner mektebin ïgerildi. Dombıranıñ twralı pesası Onıñ stïli jaña bir Perxaps önimdiligi . 1937 jıldan bastap T. Axmetov orkestr Qurmanğazı jumıs istedi. Öner , olardıñ körnekti jetistikteri üşin , ol Qazaqstannıñ eñbek siñirgen ärtisi atağı berildi. Cwy « Şernïyaz », «Jetim dop» dombıraşılar mamandar repertwarında erekşe orın aladı.
