Қазақ хандығы - Қазақстан аумағында бұрын болған мемлекеттік құрылымдардың мұрагері, этникалық процестермен байланысты әлеуметтік қатынастардың өзгерістер мен экономикалық даму нәтижесі. 1457 жылдың күзінде Әбілқайыр хан Сығанақ түбінде қалмақтардан жеңілгеннен кейін, Керей мен Жәнібек сұлтандар қол астындағы ру-тайпалармен Шу өңіріне келіп қоныстанып, Қазақ хандығының негізін салады. Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тарихи Рашиди» кітабында Қазақ хандығының құрылған жері - Шу бойы мен Қозыбасы деп айтылады. 1458 жылдың көктемінде Керейді ақ киізге көтеріп хан сайлайды. Әбілқайыр ханға наразы сұлтандар, әмірлер, ру-тайпа басылары Керей мен Жәнібекке келіп қосылады. Аз уақыттың ішінде халықтың саны 200 мыңнан асып түседі. Қазақ хандығының құрылуы осыған дейін бүкіл Қазақстан аумағында болған әлеуметтік-экономикалық және этно саяси процестердің заңды қорытындысы еді.
Дала заңы Баба заңы.
Өткен ізімізбен тарихқа үңілсек: дала заңы жүздеген жылдар бойы қалыптасып,дамып,жетіліп отырған.Дала заңдары ұрпақтан ұрпаққа жеткен және ол заңдар қазақтың әдет-ғұрпынан бастау алған.Дала заңы дегеніміз-қысқа әрі ұтымды ойды білдірген тұжырымдар.Дала заңдары ол-"Қасым ханның қасқа жолы","Есім ханның ескі жолы","Жеті жарғы"т.б.Бабалар заңына келетін болсақ қазақ елінде сот билігі хан билігінен жоғары тұрған.Елге заң айтқан дала даналары білімдері,ой-парасаты жөнінен бәрінен озық тұрған.Ежелде қазақ елінде дауларды билер үкімімен шешіп келген.Дауға түскен екі рудың билеріне ара би әділ қазылық айтқан.Қазіргі заманымыздада әдет ережелері ретінде елде ас беру, жерлеу,шаңырақ көтеру т.б.өз өміршеңдігін көрсетіп келеді."Қасым ханның қасқа жолы"-Қасым хан әскери қабілеті мен дарынының арқасында мемлекетті нығайтып,халықты соңына ерте білді.Елде тәртіпті сақтау үшін,дау мәселелерін шешу үшін-"Қасым ханның қасқа жолы"- деп аталған алғашқы заң қабылданған.Елді нығайтып,заңды күшейіткен адамның бірі-Есім хан болған.Халықты ортақ мүддеге жұмылдырып,елдің ыдырауына жол бермес үшін-"Есім ханның ескі жолы"- деген құқық жөнінде ереже жасаған."Қасым ханның қасқа жолы" мен "Есім ханның ескі жолы" заңдары жиналып Тәуке ханның "Жеті жарғысына"жазылып елдің ынтымағын арттырған.Осындай бабаларымыз шығарған дала заңдары-әдет-ғұрпы ережелері өз өміршеңдігін танытып келеді.Бізге дейін жеткен әдет-ғұрпы заңдары сол-Дала заңы-Баба заңы дегенді білдіреді.Дала заңы Баба заңы біз үшін рухани мұра.
Объяснение:
