Күлтегiн 7 жас кезiнде әкесi Құтлық ( 680-692 жж. билік құрған) қайтыс болады. Қаған тағына оның iнiсi Қапаған (692-716 жж.) отырады. Күлтегiн мен Бiлге, Қапағанның iнiсi Бөгүнi (716 ж.) тақтан тайдырып, қағандық билiктi Бiлге қолына (716-734 ж.) алады.[1]
Екінші Шығыс Түрік қағанаты әскерінің бас қолбасшысы, «көк түріктің көк семсері» атанған атақты батыры. Әкесінен жастай жетім қалып, ағасы Қапаған қағанның тәрбиесінде өскен Күлтегін тым ерте есейіп, қабырғасы қатып, бұғанасы бекімей жатып, жау жарағын асынып, түрік еліне тұс тұстан төнген басқыншы жауға қарсы үлкендер қатарында тұрып, ерлікпен күреседі. Бұл ретте түріктің атақты Білге қағаны Күлтегін батырдың басына қойылған ескерткіші тасқа ойып жаздырған ғұмырнамасында: «әкем қаған өлгенде інім Күлтегін жеті жаста қалды. Он жаста Ұмай текті шешемнің бағына інім Күлтегін ер атанды» деп жазды.
1 - Таңбалы тастардың Қазақстанның барлық түкпір-түкірінен кездесуі,еліміздің археологиялық байлықтарға толы болуы.
2- Тас бетіндегі суреттер- тотемизімнің қалдықтары.Қазақ халқы тотем баба деп табынғандай, аңдардың бейнесін тасқа қашап қалдырған.
3- Оқығанымыздай, археологтар «Таңбалы тасқа» жүргізген зерттеуі нәтижесінде, қолдарына ұзын найза ұстап, белдеріне қылыш асынған, кейбіреуі желбірете ту ұстаған 22 салт атты VI-VII ғасырға тән түрік жауынгерлерінің бейнесін тастан тапқан.Бұдан қазақ халқының түркі тектес пайдадан екендігін анық байқаймыз.
Шығу.Корень – шық.Шартты рай:шықса.