Қазақ өнерін еуропалықтармен салыстыру дұрыс па?
Менің ойымша, салыстырған дұрыс емес, мен тіпті салыстыруға келмейді деуші едім. Себебі әр ұлттың өзіне тән салт – дәстүрлері, әдет – ғұрыптары, халық ауыз әдебиеті, мәдениеті, өнері, тәрбиелік ұстанымдары бар. Міне, осы асыл қазынамыз бізге ұрпақтан ұрпаққа сан ғасырлар бойы аманат ретінде ұласып, ұлттық болмысты жоғалтпай, өзгелерден ерекшелеп тұратын айна секілді. Қазақ халқының екі жүзге жуық салт – дәстүрі, сенім – ырымдары, ұлттық ойындары бар, олардың әрқайсысының тәрбиелік те, танымдық та маңызы зор.
Екі өнердің өздеріне сай ерекшеліктері мен тек сол халыққа тән мәдениет болған соң, салыстыру мүмкін емес.
Мысалға, айтыс өнерін алар болсақ. Айтыс – қазақ халқының ертеден қалыптасқан жыр жарысының бір түрі. Айтысқа суырып салма ақындар мен көркем сөз шеберлері қатысады. Айтыста ел басқарып отырған басшылардың кемшіліктері, сондай – ақ өмірдегі келеңсіздіктер ашық айтылады. Айта кететін бір жайт, айтыс бүгінгі күнге дейін жетіп, тәрбиелік мәнін жоғалтпаған жыр жарысы. Бұл өнер тек қазақ халқы мен көршілес, бауырлас түркі халықтарына тән өнер түрі. Еуропада айтысқа сай келетін өнер түрі жоқ.
Сондықтан, менің ойым - салыстыру дұрыс емес және мүмкін емес.
1) Реттік:
екінші, үшінші, төртінші, жетінші, оныншы, он бесінші, жиырмасыншы, жиырма бесінші, отыз жетінші, тоқсан алтыншы, қырық төртінші, жиырма жетінші, отыз сегізінші, алпыс алтыншы, жүзінші, елуінші, қырық тоғызыншы, елу екінші, тоқсан жетінші.
2) Топтау:
екіден, үштен, төрт-төрттен, жетіден, он-оннан, он бестен, жиырмадан, жиырма бестен, отыз жетіден, тоқсан алтыдан, қырық төрттен, жиырма жетіден, отыз сегізден, алпыс алтыдан, жүзден, елуден, қырық тоғыздан, елу екіден, тоқсан жетіден.
3) Болжалдық:
Бірнеше жолмен жасалады;
екі шақты, үштей, төрттей, жетіге таман, он шақты, он-он бес, жиырмадай, жиырма бестей, отыз жетідей, тоқсан алтыларда, қырық төрттей, жиырма жетідей, отыз сегіздей, алпыс алтыға таман, жүздеген, елудей, қырық тоғыздай, елу екіге жуық, тоқсан жетідей.
білімнің сара жолы мектептен басталады. мектеп — білім ошағы. әр осы білім ордасынан алған білімдерін жалғастыра отырып өмірден өз орындарын таба алады.
мектеп қазіргі қоғамның тығыз байланысты.мектеп өмірі ға жаңа әлемнің есігін ашып беріп, рухани дүниесінің қалыптасуына негіз салады.
мектеп — біздің екінші үйіміз.мектеп білім беріп қана қоймай, бізге үлкен тәлім — тәрбие, саналы өмір, болашаққа жол сілтейді.