Әлқисса, төменгі Мекке жолында жеті тылсым дариялар бар еді, осы дариялардың һәммасы Черный море дегенге құяды екен. Осы теңіз жағасында Жүз жағалбайлы деген ел бер екен. Сол елде Базарбай деген бір бай бар екен. Базарбайдың байлығын ешкім есеп етіп болмас екен, үш қатыннан тоғыз ұлы бар екен. Сол елге бір қалың дерт – оба келіп, сонда Базарбайдың тоғыз ұлының бәрі өліпті, содан кейін және алты қатын алыпты, еш перзенті болмады. Базарбай сексенге келгенде, оның кіші қатыны қырық төртке келгенде бір ұл тауыпты, басқа қатындарда еш бала жоқ, оның атын Төлеген қойды, осы Төлеген періште сипатты, хор құлықты боп туды, оның артынан тоғызыншы жылда бір ұл туды, оның атын Сансызбай қойды. Екеуіне де Базарбай қалың бермеді, тірі болса өздері бір қыз алар, патшаның қызын алса да мал жетеді деп. Сол уақытта Төлеген 12 жасқа келді, ешкімнің қызын жақтырмады, 16 жасқа келді, сонда бұл елге бір сәудегер кеп сұрады: бұл Базарбай екі ұлына неге қалыңдық бермеген деп, соның жайын әркімнен сұрап біліп, бір күні Төлегенге айтады.
— Қыз жақтырмай жүрген болсаң, мен саған қызы жағатын елді айтайын. Алты арыс Шекті деген ел бар. Ақжайық деген өзеннің бойында болады. Сіз соған барыңыз. Шектіден бір қыз тауып қайтасыз, - деді. Төлеген айтты:
— Қанша күнде барамын?- деп. Сәудегер айтты:
— Жүз күнде барасың деді және жетпіс бес күндік бір жолы бар, оның қырық күншілік шөлі бар онымен жүре алмайсың, -деді.
Онда Төлеген тұлпардан туған бір көк жорға атты алдырып, алтын-күміс тұрман жасатып, гауһардан тастар орнаттырып қасына сексен жігіт жолдас алып, қырық нарға азық арттырып, тоғыз түйеге ділдә, жамбы артып Наурыз айы туғанда жүрді дейді.
Базарбайдың Төлеген,
Ерте туған көбеген.
Сексен жігіт қосшы алып,
Он бес жігіт басшы алып,
Ақжайыққа жөнеген.
Айдың өткен шешесі,
Ай қараңғы кешесі,
Падишадан кем емес,
Ер Төлеген мүшесі.
Әулиеге ат айтып,
Қорасанға қой айтып,
Артынан қуып келіпті,
Өлгенде көрген шешесі.
Шешесі келіп сөйлейді,
Сөйлегенде не дейді:
«Мінгене аттың аласын,
Менен туған баласың.
Қал дегенде қаласың,
Айтқан тілді аласың!
Қал дегенде қалмасаң,
Айтқан тілдді алмасаң,
Құрттың анаң шарасын!
Өлгенде көрген қарағым,
Ата-анаңды зарлатып,
Қай жаққа кетіп барасың?
Анаң келді зарланып,
Әкең отыр сандалып.
Көре алмаған көп дұшпан
Сыртыңнан келер қамданып,
Сен кеткен соң, қарағым,
Кім ойлайды кемпір-шалыңды?
Сансызбай болса жас еді,
Жүреміз кімге алданып?»
Төлеген сонда сөйлейді:
«Қой, шеше-еке-ау, жылама,
Жылағаның бола ма?
Бекер босқа шеше-еке-ау,
Көзіңнің жасын бұлама!
Жиырмаға келгенше,
Маған қалың бермеген,
Тең құрбымдай көрмеген,
Құм құйылсын көзіңе,
Осы екен саған сыбаға!»
Шешесі сонда сөйлейді,
Сөйлегене не дейді;
« Кейін, балам, қайт-сана,
Анаңа сырың айт-сана.
Патша қызын алсаң да,
Өз еліңде жат сана.
Біреудің тілі тимей ме?
Қартайған атаң Базарбай,
Сенің үшін күймей ме?
Ел ішінде тентек көп,
Дүние кезіп жүргенде,
Тентіреген демей ме?!
Ата-анасын зарлатып,
Бір қыз үшін кетті деп,
Дос-дұшпаның күлмей ме?»
Төлеген сонда сөйлейді:
«Айналайын шешееке-ау,
Құмар иттей қаңғырып,
Бұралқы болар қораға,
Бір жорытпай шеше-еке-ау.
Сірә, көңілім тынар ма?
Талап қылға ісінен –
Ат басын ерлер бұра ма?
Жаман, жақсы болса да,
Алланың болар әмірі,
Өз айтқаның болар ма?
Тілімді алмай кетті деп,
Қапа болып жылама.
Мен Жайықтан қайтқанша,
Жүзіңді есен көргенше,
Ата-анамды, мал-жанды,
Тапсырым алла, құдаға».
Анасы сонда сөйлейді,
Сөйлегенде бүй дейді:
«Өлкенің көркі тал болар,
Өзеннің көркі жар болар,
Жігіттің көркі мал болар,
Малың болса, қарағым,
Қара басың хан болар.
Алуа асап, іштің бал,
Жая шайнап, жедің жал,
Кетер болсаң, қарағым,
Жылқыдан таңдап қырық жорға,
Өзіңменен айдап ал.
Сансызбай болса, жас еді,
Сен кеткен соң қарағым,
Сүйеніп кімге күн елтер –
Артыңда қалған кемпір, шал?»
Төлеген сондай сөйлейді:
«Мінгене атым ала-ды,
Сенен туған баламын.
Көңіліме түсіп бір хиял,
Сапар шегіп барамын.
Алла нәсіп айдаса –
Бір сұлу қызды аламын.
Алла нәсіп етпесе,
Ендігі сөздің қысқасы,
Мекке таман барамын».
ответ:
написал как мог! строго не судить!
объяснение:
25 февраля 2018 года исполняется 25 лет со дня создания первого государственного органа по развитию космической деятельности республики казахстан - национального аэрокосмического агентства (нака) рк, передает корреспондент миа «казинформ».
начало начал. нака рк появилось на базе агентства космических исследований казахской сср, созданного указом президента 11 сентября 1991 года. решению создания национального аэрокосмического агентства казахстана предшествовали другие, поистине события.
1991 год - год установления суверенитета республики казахстан, был триумфальным для нового казахстана в плане космическом. президент казахстана нурсултан назарбаев трижды приезжал в 1991 году на байконур для решения статуса космодрома. байконур в условиях распада советского союза переходил в собственность казахстана, так как находился на территории нашей республики. с руководством министерства общего машиностроения шли переговоры о внеочередном полете в космос представителя казахстана.
байконур - собственность казахстана. в преддверии распада советского союза, 31 августа 1991 года космодром «байконур» был объявлен собственностью казахстана, в октябре этого же года в космос полетел первый казахский космонавт.
ученые казахстана -основатели первой космической программы. к созданию космической и научной программы полета казахского космонавта были привлечены лучшие умы республики. президент академии наук казахской умирзак султангазин по поручению главы государства лично возглавил эту работу. параллельно под его руководством создавался институт космических исследований, который разрабатывал космические программы полета. подготовка научной программы экспериментов была поручена известному ученому нагиме айтхожиной. непосредственным руководителем программы полета был назначен виктор дробжев.
полет первого казахского космонавта. 2 октября 1991 года заслуженный летчик-испытатель , герой советского союза токтар аубакиров на космическом корабле «союз тм-13» отправился в космос. в составе советско-австрийского - командир - россиянин, летчик-космонавт александр волков и два космонавта-исследователя, которые открывали страницу космической летописи своих стран - первый казахский космонавт токтар аубакиров и первый австрийский космонавт франц фибек.
в период космической экспедиции со 2 по 10 октября 1991 года токтаром аубакировым была выполнена первая программа научных исследований и экспериментов казахстана.
в тот же день, 2 октября 1991 года, после успешного запуска корабля «союз тм-13» с советско-австрийским экипажем на борту, президент казахстана нурсултан назарбаев и федеральный канцлер австрии франц враницкий дали пресс-конференцию, во время которой нурсултан абишевич еще раз подчеркнул: «байконур - это не только достояние советского народа, богатство всей страны, но и наш общий приоритет в мире. моим указом в казахстане будет создано агентство по космическим исследованиям, которое возглавит, видимо, один из академиков республики. в рамках конверсии мы должны повернуть возможности космического комплекса на интересы казахстана. сегодня бюджет страны не может обеспечить потребности космических ведомств, что означает фактическую остановку космических проектов. поэтому не случайно здесь находятся руководители всех республик. надо сделать всё возможное для того, чтобы работы на байконуре не остановились»
Вот ответ.
Всё довольно легко. Для меня. Ведь я казашка. Не бойтесь, ответы правильные.