Еліміздің кең байтақ даласында табиғат жағдайдары әртүрлі болғандықтан мұнда мекендейтін жануарлар да алуан түрлі. Оларды дала, орманды дала, шөл мен шөлейтті жерлер және су қоймаларында мекендейтін жануарлар деп бөлуге болады. Еліміздің аумағында омыртқалы жануарлардың 835 түрі бар. Соның ішінде сүтқоректілердің 178 түрі: құстың - 500-жуық, бауырымен жорғалаушылардың - 49, қосмекенділердің - 12, балықтың – 104 түрі тіршілік етеді. Қазақстанда аю, қасқыр, түлкі, қоян, кірпі, жылан, аққу, тырна, үйрек, қаз, алабұға, шортан т.б. жануарлар, құстар және балықтар тіршілік етеді.
Әрқайсысына қысқаша тоқталып кетейік.
Дала жануарлары табиғаттың ерекшеліктеріне икемделіп, түсі де дала бояуына қарай өзгере дамыған. Еліміздің аумағында дала жануарлары ішінде тышқандар, сарышұнақтар, алақоржын, қасқыр, түлкі, борсық, киік жиі кездеседі, ал құстардан дуадақ, тырна, торғайдың әр түрі (қараторғай, бозторғай, шымшық) кездеседі.
Орманды дала жануарларынан қоян, ақкіс, елік, қасқыр мен түлкі жиі кездеседі. Құстардан құр, шіл, бөктергі, ителгі сияқты жыртқыш кұстар мекендейдіСонымен қатар жылан мен кесірткенің біраз түрлері ұшырасады.
Шөл даланың жануарлары ыстыққа, шөлге шыдамды болуға бейімделген. Олардың біразы күндіз терең қазылған інде жатып, түнде жемін аулауға шығады. Дала тасбақасы, кірпі, құм қояны секілді жануарларды кездестіруге болады.
Ал көлді аймақтың жануарлар дүниесіне келер болсақ, бұл жерлерде қарақұс, бөктергі, ұзын құлақты жапалақ, сұр шымшық, тоғай бұғысы, қабан, елік секілді жануарлар кездеседі.
Наурыз тойы--көнеден келе жатқан ұлттық мейрам.Наурыз мерекесі аса киелі қасиетті мереке.Бұл күні қазақтар бір -бірін үйлеріне шақырып қонақасы қылған.Дастарқанның басты асы--Наурыз көже болған.Наурыз көже ұлттық тағам.Наурыз көже жеті түрлі тағамнан жасалған.Дәстүр бойынша оған бидай,тары,сүр ет, бұршақ,сүт, су, тұз міндетті түрде қосылуы тиіс Наурыз көжеге ет қосылуы қыспен қоштасуды, сүт қосылуы келе жатқан жазбен қауышуды білдіреді екен.. ,,Наурыз көжені тойып ішу керек, сонда жыл бойы тоқшылық болады ,,! деген сенім бар. Наурыз көже ,наурыз тойында әрбір шаңырақта міндетті түрде әзірленген.
- Арман, қалай ойлайсың, біздің тыныс алып отырғанымыз ауа таза ма? - Жоқ, ауаны тап-таза деп айта алмаймыз. - Неліктен? - Себебі қазіргі кезде машиналар, әртүрлі көліктер көп жүреді. Зауыттар ауаны ластайды. Адамдардың бірі далаға қоқыс тастап кетеді, бірі шылым шегеді. - Арман, мен далада сірінкемен ойнап, от жағып жатқан балаларды көрдім. Олар да ауаны ластайды ғой, иә? - Әрине, ластайды. Отпен ойнағанның салдары ауаны ластаудан басқа да дерттерге әкелуі мүмкін. Бұл балалардікі дұрыс емес. Отпен ойнауға болмайды! - Ал лас ауадан адам ауыруы мүмкін бе? - Иә, осы айтып кеткен ауаны ластайтын заттар адамға ауру әкеледі. Сондықтан ауаны ластамауға тырысу керек. - Ал ауаны қалай ластамауға болады? - Ол үшін біздің істей аларымыз қоқыс тастамау және өсімдіктер өсіру. - Ал өсімдіктің қандай пайдасы бар? - Олар көмірқышқыл газын жұтып, оттегін бөліп шығарады. - Оттегі деген не? - Оттегімен тірі ағзалар адамдар, жануарлар, т. б. тыныс алады. - Міне керемет! Бізге мұғалім өсімдік әкеліңдер дегені осы екен ғой. - Иә, осылай таза ауаны сақтау керек.
Қазақстан жануарлары.
Еліміздің кең байтақ даласында табиғат жағдайдары әртүрлі болғандықтан мұнда мекендейтін жануарлар да алуан түрлі. Оларды дала, орманды дала, шөл мен шөлейтті жерлер және су қоймаларында мекендейтін жануарлар деп бөлуге болады. Еліміздің аумағында омыртқалы жануарлардың 835 түрі бар. Соның ішінде сүтқоректілердің 178 түрі: құстың - 500-жуық, бауырымен жорғалаушылардың - 49, қосмекенділердің - 12, балықтың – 104 түрі тіршілік етеді. Қазақстанда аю, қасқыр, түлкі, қоян, кірпі, жылан, аққу, тырна, үйрек, қаз, алабұға, шортан т.б. жануарлар, құстар және балықтар тіршілік етеді.
Әрқайсысына қысқаша тоқталып кетейік.
Дала жануарлары табиғаттың ерекшеліктеріне икемделіп, түсі де дала бояуына қарай өзгере дамыған. Еліміздің аумағында дала жануарлары ішінде тышқандар, сарышұнақтар, алақоржын, қасқыр, түлкі, борсық, киік жиі кездеседі, ал құстардан дуадақ, тырна, торғайдың әр түрі (қараторғай, бозторғай, шымшық) кездеседі.
Орманды дала жануарларынан қоян, ақкіс, елік, қасқыр мен түлкі жиі кездеседі. Құстардан құр, шіл, бөктергі, ителгі сияқты жыртқыш кұстар мекендейдіСонымен қатар жылан мен кесірткенің біраз түрлері ұшырасады.
Шөл даланың жануарлары ыстыққа, шөлге шыдамды болуға бейімделген. Олардың біразы күндіз терең қазылған інде жатып, түнде жемін аулауға шығады. Дала тасбақасы, кірпі, құм қояны секілді жануарларды кездестіруге болады.
Ал көлді аймақтың жануарлар дүниесіне келер болсақ, бұл жерлерде қарақұс, бөктергі, ұзын құлақты жапалақ, сұр шымшық, тоғай бұғысы, қабан, елік секілді жануарлар кездеседі.