Фотосинтез – (гр.фотос - жарық және синтез) - жасыл жапырақ органоидтері, яғни хлоропласт арқылы Күн сәулесі энергиясының химиялық байланыс энергиясына айналу процесі.Фотосинтез нәтижесінде жер жүзіндегі өсімдіктер жыл сайын 100 млрд т-дан астам органикалық заттар түзеді (мұның жартысынан көбін теңіз, мұхит өсімдіктері түзеді) және бұлкезде олар 200 млрд-тай СО2 сіңіреді, оттегін бөледі.
Фотосинтезді алғаш зерттеушілер Швейцария ғалымдары Ж.Сенебье, Н.Соссюр және неміс химигі Ю.Майер болды. 19 ғасырдың 2-жартысында К.А.Тимирязев күн сәулесі энергиясы фотосинтез процесінде хлорофилл арқылы сіңірілетінін анықтады. 20 ғасырдың басында фотосинтездің физиологиясы мен экологиясына арналған маңызды зерттеулер жүргізіледі (В.В.Сапожников, С.П.Костычев, В.Н.Любименко, А.А.Ничипорович т.б.). 20 ғасырдың орта кезінен бастап фотосинтезді зерттеуде жаңа әдістер (газ анализі, радиоизотопты әдіс спектроскопмя. Электрондық микроскоп т.б.) дамыды.
Жоғары сатыдағы жасыл өсімдіктер, балдырлар (көп жасушалы жасыл, қоңыр, қызыл, сондай-ақ бір жасушалы эвглена, динофлагеллят, диатом балдырлар) фотосинтезінде сутек доноры және шығарылатын оттек көзі су, ал сутек атомның негізгі акцепторы және көміртек көзі – көмірқышқыл газ. Фотосинтезге тек СО2 мен Н2О пайдаланылса углевод түзіледі. Фотосинтез процесіне өсімдік углевод түзумен қатар құрамында азоты және күкірті бар аминқышқылдарын, белок, молекуласы құрамында азот болатын хлорофилл де түзеді. Бұл жағдайда көмірқышқыл газбен қатар сутек атомының акцепторы және азот, күкірт көзі нитрат және сульфат болады. Фотосинтездеуші бактериялар молекула оттекті пайдаланбайды, оны бөліп шығармайды (бұлардың көбі анаэробтар). Бұл бактериялар су орнына донор ретінде электрондарды не органикалық емес қосылыстарды (күкіртті сутек, тиосульфат, газ тәрізді сутекті) немесе органикалық заттарды (сүт қышқылы, изопропил спиртін) пайдаланады.
Жекеше түрі:
1-жақ Мен мүсіншімін.
2-жақ Сен мүсіншісің.
2- жақ(сыпайы түрде) Сіз мүсіншісіз.
3-жақ Ол мүсінші
Көпше түрі:
1- жақ Біз мүсіншіміз.
2-жақ Сендер мүсіншісіңдер.
2-жақ(сыпайы түрде) Сіз мүсіншісіз.
3-жақ Олар мүсінші.
Жекеше түрі:
1-жақ Мен қайраткермін.
2-жақ Сен қайраткерсің
2-жақ(сыпайы түрде) Сіз қайраткерсіз.
3-жақ Ол қайраткер.
Көпше түрі:
1-жақ Біз қайраткерміз
2-жақ Сендер қайраткерсіңдер.
2-жақ(сыпайы түрде) Сіздер қайраткерсіздер.
3-жақ Олар қайраткер.
Жекеше түрі:
1-жақ Мен мақтаншақпын.
2-жақ Сен мақтаншақсың.
2-жақ(сыпайы түрде) Сіз мақтаншақсыз.
3-жақ Ол мақтаншақ.
Көпше түрі:
1-жақ Біз мақтаншақпыз.
2-жақ Сендер мақтаншақсыңдар.
2-жақ(сыпайы түрде) Сіздер мақтаншақсыздар.
3-жақ Олар мақтаншақ.
Объяснение:
cat - мысық
box - қорапта