Мұратқа жету үшін не істеу
керек? Ең алдымен адамның
нақты мақсаты болу керек. Адам
мұратсыз, немесе мақсатсыз
болмау керек. Жастардың
көбісі мұраты да, мақсаты
да жоқ. Өйткені ата-ананың
күшіне, беделіне, ақшасына
сенеді. Ондай балалардың
болашағы анықсыз. Ал егер бала
жастайынан еңбектің, білімнің,
оқудың, тәрбиенің маңызын
білсе, онда ол ең алдымен өзінің
болашағына белгілі мақсат,
мұрат, бағдарлама белгілейді.
Соған жету үшін бар әрекетін
салады. Ал өзінің мұратына
жету үшін, ең алдымен білім
керек. Білімге қоса білімділк,
парасаттылық, тәрбие,
адамгершілік, мәдениеттілік,
зерделік керек.
Жомарттық – қайырымдылық тамшысы.
«Жомарттың аты талай жыл өтсе де ел аузында жүреді» деп Рашид-әд-дин айтып кеткендей, жомарттық немесе жауанмәрттілік, кеңпейілділік – адам бойындағы ізгі қасиеттердің бірі. Жмарттық дегеніміз – қолыңдағы бармен өзгемен бөлісу. "Кең болсаң, кем болмайсың" демекші, ол жақсылығың да саған міндетті түрде қайтып келеді.
Менің ойымша, жомарттық отбасынан, яғни отбасындағы тәрбиеден бастау алады. Мысалы, біздің анамыз үнемі бізге «бір тілім қара нан болса да, бөліп жеңдер», «өзгелермен бөлісіңдер» деп жадымызға құйып отырады, сондықтан біздің қолымызда бір қампит болса біз бөліп жеуге тырысамыз, ешкімнен қолымыздағы нәрсені аямай, кеңпейіл болуға тырысамыз.
Ел ішіндегі әділетсіз мәселелерді жырға арқау етіп,ел ішіндегі төрелік ететін билер мен билеушілерінің әділетсіздігін атап өткен.
Ел ішіндегі алауыздықты тағы басқа да мін-қылықтарды шариғат жолымен кінәлап, бұрынғы өтіп кеткен замандағы билердің әділ іс-әрекеттерін аңсайды.
Яғни Шортанбай Қанайұлы бұл жырда байлардың кедейлерге көрсеткен әділетсіздіктерімен,өксемдігін толықтай атап өтті десек қателеспейміз.