Хабарлы сөйлем деп біреу я бірдеме туралы хабарлай айтылған сөйлемді дейміз.
Хабарлы сөйлемді айтқанда, оның аяғында дауыс бәсеңдейді. Жазуда хабарлы сөйлем соңына нүкте қойылады.
Лепті сөйлем деп ерекше көңіл күйіне, сезімге байланысты (қуану, ренжу, таңдану, аяу, бұйыру және т. б.) айтылған ойды білдіретін сөйлемді дейміз.
Лепті сөйлем ішіндегі сөздер түгелімен (әсіресе баяндауышы) көтеріңкі дауыспен айтылады. Лепті сөйлем соңынан леп белгісі қойылады.
Сұраулы сөйлемСұраулы сөйлем деп біреу я бірдеме жайында білу мақсатымен сұрай айтылған сөйлемді атаймыз.
Сұраулы сөйлем соңына сұрау белгісі қойылады.
Сұраулы сөйлемнің жасалуыСұраулы сөйлемнің жасалуы:
сұраулы сөйлемдер сұрау есімдігі қатысуы арқылы айтылады; сұраулық мағына ма (ме), ба (бе), па (пе) және ше деген сұраулық шылаулардың қатысуы арқылы да білдіріледі; сұраулық мағына кейде ғой, -ау шылаулары мен болар, шығар, қайтеді деген көмекші сөздердің және ә деген одағайдың қатысуы арқылы беріледі; сұраулық мағына сұрау дауыс ырғағының өзі арқылы да беріледі.
-Иә, менің отбасымда отбасылық дәстүрлер бар
-Қандай отбасылық дәстүрлер сенің отбасында бар?
-Біз отбасымызбен жаңа жалды, наурызды тойлаймыз. Жаз сайын Джасыбайға барамыз.
-Қандай жаңа жылдық дәстүрлер сенің отбасында бар?
-Жаңа жыл сайын, 1 қаңтарда біз отшашулар атамыз.
-Наурыз мерекесіне байланысты сенің отбасында қандай дәстүрлер бар?
-Жыл сайын наурыз мерекесінде біз әже-атамызға барамыз, олар бізге бешбармақ әзірлейді.
-Сенің отбасын туған күнді қалай тойлайды?
-Туған күн сайын біздің отбасымыз үлкендастархан басында жиналып, силықтар сыйлайды.
( Автор, на Наурыз готовят "Наурыз коже", а не бешпармак.)