Атақты Монғол және түрік тектес халыөқтарының билеушісі. Ақсақ Темір 1336 жылы Самархан маңындағы кеш қаласында туылған. Әкесі Торғай Барлас тайпасының биі болған. Шағатай хандығына Барлас тайпасы тәуелді еді. Шағатай хандығы әлсіреді, осы кезде мемлекет тізгіні әмірлердің қолына өтті. 1360 жылдан бастап ауызға алына бастаған Темір алдымен Әмір Хүсейнмен 1370 жылдан бастап жеке өзі Мәуеренахрда билік құрды. Осы кезде болған бір соғыста жараланып, аяғының мүкіс болып қалуы себепті тарих беттерінде Ақсақ Темір (Темирлан) деп а талады. Темір Шыңғыс ұрпағы болмағаны үшін «Әмір» деген лауазымды қолданды. Тарихтың үлкен жиһангерлерінің бірі болған Темір 1370-1405 жылдары жасаған жорықтары нәтижесіндже мемлекетінің орталығы Самарханд болған. Еділ мсеон Ганг өзеніне «Үндістан» тәңірі тауларынан Шам мен Измирге дейін кеңейтті. Осы жорықтар нәтижесінде Хорезм, Шығыс Түркістан, Иран, Әзербайжан, Үндістан Дели шекарасы сол жерге дейін жетті. Ақсақ Темі
Талап(стремление),ынта, ықылас,ниет,зейін
Еңбек(труд),жұмыс,іс, қызмет
Алыс(далеко), шалғай, қашық,жырақ
Күрес(борьба), тартыс, арпалыс
Антонимдер:
тірі-өлі, қайғы-шат, олақ-әскер, бүтін-жыртық, жоғары-төмен, кіріс-шығыс, тар-кең, ескі-жаңа, оң-теріс.көшу-қону
омонимдер
көк (синий): 1)түс (цвет), 2)шөп (трава), 3)аспан (небо).
айналма: 1) мал ауруы(болезнь), 2) бұрылыс(круговой)
қой: 1)мал атауы.(баран) 2)етістік( перестань)
сен;1)сен есімдік ( ты мест.) 2) сен (верь)
қара ; 1)түс(цвет черный) 2) анаған қара ( смотри)