М
Молодежь
К
Компьютеры-и-электроника
Д
Дом-и-сад
С
Стиль-и-уход-за-собой
П
Праздники-и-традиции
Т
Транспорт
П
Путешествия
С
Семейная-жизнь
Ф
Философия-и-религия
Б
Без категории
М
Мир-работы
Х
Хобби-и-рукоделие
И
Искусство-и-развлечения
В
Взаимоотношения
З
Здоровье
К
Кулинария-и-гостеприимство
Ф
Финансы-и-бизнес
П
Питомцы-и-животные
О
Образование
О
Образование-и-коммуникации
маришвед
маришвед
01.08.2020 10:33 •  Литература

Бақытсыз жамал романынан көркемдегіш құралдар​

👇
Ответ:
вика3850
вика3850
01.08.2020

Бақытсыз Жамал» романы туралы бірер сөз

Міржақып Дулатовтың «Бақытсыз Жамал» романы XX ғасырдың басындағы қазақ әдебиетінің бұл жанрдағы тұңғыш жетістігі, тұңғыш роман. Әдеби ортада өзінен кейінгі көтерер жүгі, мақсатты мен бағыты бір көптеген романдарға алғышарт болды. Тек көркемдік жағынан ғана емес, тіл, форма жағынан да біраз дүниелерге сара жол болғаны анық. Роман алғаш жарық көргеннен бастап қазақ әйелдерінің бас бостандығының жаршысына айналды. 1910 жылы Қазанда басылып шыққан кітап қолдан-қолға тимей қазақ арасына тез тарап кетті. Сауаттысы жатып кеп оқып көзіне жас алса, сауатсыз халық сол оқығандарды жағалай отырып тыңдайтын. Сора-сора жас алып, өз бастарындағы жағдайды жіте көріп, сезіне жәбірленетін. Негізгі өзек әйел бостандығы болған соң әйел қауымы өре түрегелді. Талай басыбайлы әйел затына ой салғаны анық. Осы әйел бостандығын екі жас (Ғали мен Жамал) арасындағы махаббат мәселесі арқылы беру, романның оқырманның жанына жол тапқан кілті десек қателеспейміз. Бұл сөзімізді қаламгердің қызы Г. Дулатованың «Ардақтап өтем әкемді» атты естелігінде (Жұлдыз, 1990, 6 сан) былай дейді: «...Бұл кітабы да елге тез тарап кетті, бізге көршілес тылдан келушілер сылтау тауып, қалап әкететін болды. Жамалдың өлеңмен баяндайтын аянышты өмірінен қыз-келіншектер өз бастарынан кешкен қайғысын, мұң зарын көрді. Романды оқығанда олар көз жастарын тыя алмай, уһілеп отыратын. Үлкендер жағы кешкі отырыстарда «Бақытсыз Жамалдың» хикаясын әңгімелесе, жастар жиын-тойларда кітаптағы өлең жырларды әнге қосып айтатын».

Роман сол кездің өзінде екі рет басылып (1910, 1914) шыққандығының өзі көп дүниені айтқандай. Сол заман, сол кездің саяси көзқарасымен қарағанда бұндай тақырыптағы роман екі рет қатарынан басылу ел қалауы, талабы екендігі анық. Содан бері басылып келеді. Әлі басылып келеді. Оқырманын әсте жоғалтқан емес.

Енді романның көркемдік жағына ойыссақ. Қандай шығарма болсын өз заманында, өз әлеуметтік ортасында құнды болмақ. Заманың қалай болса жасар амалың да солай болмақ. Әр әдеби туынды, көркем шығарма өз заманының көркем бейнесі. Жоғын жоқтап, барын түгендейтін жансыз жанашыры. Дәл қазір бұл романның көркемдігін осы заман талабымен, талғамымен көрсете алмасымыз анық. Ол заман келмеске кетті. Роман формасы да өлеңмен басталып, қара сөзбен өріледі. Осы тұста автордың ақындық қасиетін баса айтып кеткен абзал. Роман әр тұсында жаңа бір белес, жаңа сюжет желісіне ауысқанда өлең арқылы ауысып отырғанын байқаймыз. Ғалидың да Жамалдың да аузына автор ішкі сезімін, толғанысын өлеңмен салып отырған. Мысалы, Жұманға атастырып, малға сатып жіберген ата-анасына ренжіп былай дегені бар:

Мен қайран ата-ананың сатқанына,

Бір тазды жалпақ елден тапқанына.

Атама мен не жазып ем қор қылғандай,

Болмаса бір мінезім жақпады ма? - деген бір ауыз өлең күллі қазақ қызының арызы іспетті. Тағы бірде:

Сен үшін бір басымды еттім құрбан,

Шынжырлап жіберсе де Сібірге айдап, - деп шын ғашығы Ғалиға берген сертін байқаймыз. Осы тұстан екеуінің жаңа тауықыметті өмірі басталады.

Романда өзінен кейін әлі күнге дейін қолданылып келе жатқан тәсіл - хат. Ғали мен Жамалдың бір-біріне хат жазып хабар алысып, бағыт-бағдар алысқаны бір дара мотив екендігі белгілі.

Романда екі жастың басты жауы, қасіреті мен қайғысына бастауы болған Байжан мен санасыз Әке Сәрсенбайдың портреттері мен қоса Ғали мен Жамалдың портреті шебер жасалған. Біріне тоқталсақ, автор Ғалидің портретін жасауда біршама суреттеуге барады. «Бұл жігіт орта бойлы, қияпатты, азырақ бетінде қорасан дағы бар, жаңа мұрт шығып келе жатқан, сөйлеген сөзі сыпайы, әдепті, киімі ноғайшалау, Ғали есімді бір зат еді. Көлденеңнен қарап салыстырғанда бұл үйдегі жігіттердің афзалы Ғали, қыздардың афзалы Жамал секілді көрініп, екеуінің қатар отырулары бек жарасып кетті». Романда Ғалидің даралық бейнесі уақыт өткен сайын өсіп отырады, өсіп отырады. Жиын-отырыстарды. Ауыл арасындағы адамдардыңжиі мақтаулары мен ауызға алулары биікке көтеріп отырады. «Оқыған... білімді... өнерлі... көзі ашық... келбетті...» деген сияқты.

Ал Жамалдікі даралық образға романның бел ортасына жетпей көтерілген. Оның зеректігі, алғырлығы, асқан сұлулығы, шешендігі, туралығы бәрі-бәрі дара, типтік образға жеткен десек те болады. Тең теңімен, тезек қабымен. Теңіне жете алмай кеткен талай қазақ қыздарының тағдыры жатыр.

Қорыта айтқанда М. Дулатов «Бақытсыз Жамал» романын жазу үстінде қазақтың өзіне дейінгі дәстүрлі әдебиетіне сүйенген. Орыстан, батыстан үйренді десек мықтап қателесеміз. Қазақтың арыдан беріге дейінге фольклоры мен маржан әдеби жауһарлары тоғысып романның көркемдік тіліне, стиліне, формасы мен құрылысына қызымет еткен. Жаңғыртып, дамытып, өзіндік ізденіспен қанаттандырған.

4,4(96 оценок)
Открыть все ответы
Ответ:
peschanskaakris
peschanskaakris
01.08.2020

аждый писатель настойчиво ищет в окружающей жизни того героя, который стал бы его идеалом, воплотив лучшие черты передовых людей своего времени; Каких же героев могла породить мрачная действительность 30-х годов XIX века, эпоха "голубых мундиров"? Бездушных людей, "приличьем стянутых масок", которые уютно и легко чувствуют себя в атмосфере всероссийского маскарада, заставляющего каждого скрывать свои истинные взгляды и чувства. Или во всем разочаровавшихся и разуверившихся, скептически настроенных, разучившихся любить и ненавидеть пассивных созерцателей жизни, подобных героям "Думы". Неудивительно, что в поисках идеального героя Лермонтов обращается к литературе романтизма, продолжающей байроновские традиции и популярной в то время в России.

В романтическом образе Мцыри поэт воплотил свою мечту об "огненной душе", "исполинской натуре", свой идеал героя, видевшего смысл жизни в борьбе. Характерная для романтических произведений композиция поэмы ограничила рассказ о всей жизни героя одной небольшой главой. Внешние обстоятельства жизни Мцыри лишь слегка приоткрывают его душу и только намечают характер. Рассказ о "мучительном недуге" пленного ребенка, его физической слабости заставляет обратить внимание на его недетскую выносливость, гордость и одиночество среди монахов. Полностью характер героя раскрывается в его исповеди чернецу, которая составляет почти всю поэму.

Взволнованный монолог умирающего юноши вводит читателя в мир его сокровенных дум, тайных чувств и стремлений, объясняет причину его побега. Она проста. Мцыри воспринимает жизнь в монастыре, как плен. Это размеренное, тусклое существование не может дать герою счастья, так как первым его условием является воля. Значит, монастырская жизнь не смогла убить в Мцыри его стремлений и порывов, наоборот, она разожгла в нем "пламенную страсть", которая звала его "в тот чудный мир тревог и битв, где в тучах прячутся скалы, где люди вольны, как орлы". Эта страсть не кажется преувеличенной, ненатуральной, потому что юноша, попав в ненормальные жизненные условия, был лишен всего самого дорогого, без чего человек не может быть счастливым.

...Я видел у других

Отчизну, дом, друзей, родных.

А у себя не находил

Не только милых душ — могил!

Главная причина побега Мцыри — стремление обрести утраченную родину — не является единственной. Он хочет узнать, что такое настоящая жизнь, "прекрасна ли земля", "для воли иль тюрьмы на этот свет родимся мы", то есть задается философскими вопросами бытия. Кроме того, Мцыри стремится познать самого себя, ибо спокойное и безопасное течение жизни среди монастырских стен не может дать ему ответа на этот вопрос. И только дни, проведенные на воле, несмотря на подстерегающие героя опасности, дали ему полноту ощущения и понимания жизни.

Ты хочешь знать, что делал я

На воле? Жил — и жизнь моя

Без этих трех блаженных дней

Была б печальней и мрачней

Бессильной старости твоей.

Трехдневные скитания Мцыри уверили его в том, что мир прекрасен, что человек рожден свободным, что он "быть бы мог в краю отцов не из последних удальцов". Исключительность, сила духа, неистовость чувств Мцыри заставляют его смело идти навстречу своей мечте через трудности и соблазны.

Открывшийся мир ошеломил героя яркостью красок, многообразием звуков, наполнил его душу ощущением слияния с природой. Но этот восхитительный мир таит в себе много опасностей. За три дня Мцыри пришлось испытать и страх "грозящей бездны на краю", и жажду, и "страданье голода", и смертельную схватку с барсом. Эти трудности и опасности символизируют те жизненные препятствия, которые встают на пути каждого человека, испытывая его физические и духовные силы. "Могучий дух" Мцыри ему преодолеть физическую слабость. Особенно ярко раскрывается это в битве с барсом, которая стала его самым жестоким испытанием.

Объяснение:

4,7(12 оценок)
Ответ:
andrey451
andrey451
01.08.2020

Объяснение:

Углубимся в текст поэмы

2. Попробуйте ещё раз вникнуть в строки поэмы, чтобы глубже понять её смысл, её героя. Обратите внимание на то, как меняется тон повествования в третьей главе поэмы. С чем это связано?

3. «А душу можно ль рассказать?» — взволнованно спрашивает Мцыри в начале своей исповеди. Какие же, ни с кем не разделённые чувства и помыслы долгие годы таились в его душе? (Прочитайте выразительно третью и четвёртую главы поэмы. Отметьте роль эпитетов, сравнений, метафор в изображении внутреннего состояния героя.)

4. Какой увидел Мцыри природу на воле? Почему её описания занимают такое большое место (гл. 6)?

5. Исповедь Мцыри позволяет нам узнать и о том, какими были его воспоминания на свободе. Чем особенно трогает его рассказ (гл. 7)?

6. Мцыри убежал из монастыря во время грозы, когда все «ниц лежали на земле». Каким же мы видим Мцыри в этот «ночной, ужасный час»? Какое из определений Белинского, по-вашему, подходит здесь более всего: «огненная душа», «могучий дух», «исполинская натура»?

7. «Кругом меня цвёл Божий сад» — таким предстало перед Мцыри утро в горах после грозы. Что же он замечает вокруг себя, что слышит, какие испытывает чувства? Почему, вспоминая всё это, он хочет рассказать о пережитом (гл. 11)?

8. С какими испытаниями встречается Мцыри на пути к желанной родине? Почему, томимый жаждой, он притаился и ничем не выдал себя, встретив в горах прекрасную грузинку? Легко ли ему было так поступить (гл. 12, 13)?

9. Каких усилий стоило Мцыри не зайти в саклю? Что для него было сильнее голода и жажды (гл. 14)?

10. Каким мы видим Мцыри в минуты смертельной опасности — в схватке с барсом? Какое значение имеет этот эпизод для понимания главной мысли поэмы (то есть её идеи)?

11. Как воспринимает природу Мцыри, когда понял, что, заблудившись, он вернулся в те места, откуда бежал? Какие новые картины, образы, интонации появляются в его рассказе (гл. 22)?

12. Мцыри умирает, но сломлен ли его могучий дух? Каким настроением проникнута последняя глава поэмы? Какие мысли и чувства пробуждает она у вас, современных читателей?

13. Белинский говорил, что Мцыри — это любимый идеал Лермонтова, что «это отражение в поэзии тени его собственной личности». Почему критик сравнивал Лермонтова с героем его поэмы?

4,4(36 оценок)
Это интересно:
Новые ответы от MOGZ: Литература
logo
Вход Регистрация
Что ты хочешь узнать?
Спроси Mozg
Открыть лучший ответ