1.С душою прямо геттингенской,
Красавец, в полном цвете лет,
Поклонник Канта и поэт.
2.Дух пылкий и довольно странный,
Всегда восторженную речь
И кудри черные до плеч.
3. Он сердцем милый был невежда,
Его лелеяла надежда,
И мира новый блеск и шум
Еще пленяли юный ум.
4.Он верил, что друзья готовы
За честь его приять оковы,
И что не дрогнет их рука
Разбить сосуд клеветника;
Что есть избранные судьбами,
Людей священные друзья;
5.Негодованье, сожаленье,
Ко благу чистая любовь
И славы сладкое мученье
В нем рано волновали кровь.
6.Он с лирой странствовал на свете;
Под небом Шиллера и Гете
Их поэтическим огнем
Душа воспламенилаcь в нем.
7.Он пел любовь, любви послушный,
И песнь его была ясна,
Как мысли девы простодушной,
Как сон младенца, как луна
В пустынях неба безмятежных,
Богиня тайн и вздохов нежных.
8.Он пел разлуку и печаль,
И нечто, и туманну даль,
И романтические розы;
…Он пел поблеклый жизни цвет
Без малого в осьмнадцать лет.
9.Богат, хорош собою, Ленской
Везде был принят как жених;
Таков обычай деревенской;
Все дочек прочили своих
За полурусского соседа;
Взойдет ли он, тотчас беседа
Заводит слово стороной
О скуке жизни холостой;
"Әке үкiмi" тарауы әке мен бала арасындағы диологта құрылған. Бұл бөлiмде негiзгi шарықтау қай астарлы күйде Махамбеттiң өлiмiмен аяқталады. Шиеленiс кезеңi баласының әкесiне батырды өлтiргенiн мақтан етiп айтуы.
-Ой, залым-ай.
Мұнша залым екенiңдi жүрген қалай танымай.
Бұл сөздер әкесiнiң эмоциясын бiлдiрiп бояулық реңiшке ие болған.
-Рас ұлым, айтылған сөз оқпен тең,
Мен кезiнде Махамбеттi жек көргем.
Айтылған сөз оқпен тең, ақын идиомалық тiркестi де қолданған.
Ерлер аз ғой бара алатын байыпқа
Тым кеш ұқтым, Махамбеттей батырға
Бүкiл қазақ ғашық болса айып па?!
Ақын өлеңнiң негiзгi идеясы ретiнде батырлық, әдiлеттiлiк, ақындық зор махаббатты ту етiп көтередi. Азаппенен өтсе дағы таңдарым Қайрағам жоқ қығаныштық қан жарық. Ақын метонимияны орынды қолдану арқылы iзгiлiктi, алыптықты қызғанышқа жеңдiрмеу керек деген ұғымды басты идея ретiнде ұстанған. Шаханов ақындық деңгейi философиялық, толғаныстармен ұштасқан ақын. Оның дүниетанымдық дәрежесiн мына бiр шумақтан-ақ байқауға болады. Жауап берiп жататын сан қылыққа, Бiр заңдылық жатыр сол жаңғырықта Иә, оған күмән жоқ, сондықтан да Басымды ием мәңгi сол заңдылыққа. Поэма ханның озбырлығынан бастау алған. Бұл жерде ақынды лирик десек те жарасымды; яғни екеуiне де негiз бар. Эпик деуiмiз өлеңдерi сюжетке құрылған, сонымен қатар лириканың да тiлегiн ағыта бiлген, адамды терең сезiм тұңғиығына тартып әкететiн, өлеңдегi барлық оқиғаны көз алдыңа тiрiдей бейнелеп берер шебер суреткер. Ақынның сөзбен сурет санар қасиетiн осы поэмасынан да байқаймыз. Тарихи тақырыптарды, аңыз-әңгiмелердi негiзге ала отырып жүретiң нәзiк қыл тамырларын тербеп оқиғаны көз алдыға елестету шеберлiгi-Шаханов поэзиясына ғана тән.
Объяснение:
кішкентайынан ол Махамбетті жек көрді, себебі әкесі оған ол жексұрын деп айтып келген болатын, әкесінің кегін алу үшін оның алдында мақтану үшін Махамбетті өлтіреді
Конец.