диаметрі 10 м болатын телескоп антарктиканың оңтүстік полюсінде амундсен-скотт стансысында орналасқан ол өзінің астрномиялық бақылауларын 2007 жылдың басында бастаған
Мысалы, егер кез келген {\displaystyle ~a} санына {\displaystyle ~b} санын қосып, одан кейін {\displaystyle ~b} санын азайтсақ {\displaystyle ~((a+b)-b=a)}, онда {\displaystyle ~a} саны езгеріссіз қалады немесе амалдардың ретін ауыстырсақ, {\displaystyle ~(a-b)+b=a} аламыз. Тура осылай, өзара кері көбейту және бөлу амалдарының дұрыс орындалғанын тексеруге болады, яғни {\displaystyle ~(ab):b=a} немесе {\displaystyle ~(a:b)\cdot b=a}, мұндағы {\displaystyle ~b\neq 0.} Сонда "Дәрежеге шығару амалына кері амал бар ма?" деген сұрақ туындайды. {\displaystyle ~3^{2}=9} екені белгілі. Бұл жазудағы {\displaystyle ~3^{2}} — дәреже, {\displaystyle ~3} — дәреженің негізі, {\displaystyle ~2} — дәреженің көрсеткіші. Мұнда санның негізі {\displaystyle ~(3)} жөне көрсеткіші {\displaystyle ~(2}) арқылы дәреженің мәні {\displaystyle ~(9)} есептелген. Ал берілген дәреженің мәні мен көрсеткіші бойынша дәреженің негізін табуды түбір шығару деп атайды.
№1 Sкв.=8²=64см² - площадь квадрата а) 0,25·64=16см² б) 0,8х=64 х=64:0,8 х=80 см² №2 600р. - 100% х р. - 30% х=(600·30)/100=180р. - потратили 600-180=420 р. - остаток 50%=¹/₂ 420:2=210р. потратили и 210р. осталось №5 500р. - 100% х р. - 100-20=80% х=(80·500)/100=400р. - цена после снижения цены на 20% 400 р. - 100% х р. - 110% х=(400·110)/100=440р. - цена товара после двух изменений цены №6 а) -49+(-57)=-49-57=-106 б) -32-(-13)=-32+13=-19 №7 а) -48·25+28·25=-25(48-28)=-25·20=-500 б) -138+24-(29-138)=-138+138+24-29=-5 №8 (54:(-6)-24·(-5)):(-3)=(-9+120):(-3)=111:(-3)=-37 №9 1) 8:4=2 яйца снесут 3 курицы за 1 день 2) 2:3=²/₃ яйца снесёт 1 курица за 1 день 3) ²/₃·2=⁴/₃ яйца снесут 2 курицы за 1 день 4) ⁴/₃·3=4 яйца снесут 2 курицы за 3 дня
Мысалы, егер кез келген {\displaystyle ~a} санына {\displaystyle ~b} санын қосып, одан кейін {\displaystyle ~b} санын азайтсақ {\displaystyle ~((a+b)-b=a)}, онда {\displaystyle ~a} саны езгеріссіз қалады немесе амалдардың ретін ауыстырсақ, {\displaystyle ~(a-b)+b=a} аламыз. Тура осылай, өзара кері көбейту және бөлу амалдарының дұрыс орындалғанын тексеруге болады, яғни {\displaystyle ~(ab):b=a} немесе {\displaystyle ~(a:b)\cdot b=a}, мұндағы {\displaystyle ~b\neq 0.} Сонда "Дәрежеге шығару амалына кері амал бар ма?" деген сұрақ туындайды. {\displaystyle ~3^{2}=9} екені белгілі. Бұл жазудағы {\displaystyle ~3^{2}} — дәреже, {\displaystyle ~3} — дәреженің негізі, {\displaystyle ~2} — дәреженің көрсеткіші. Мұнда санның негізі {\displaystyle ~(3)} жөне көрсеткіші {\displaystyle ~(2}) арқылы дәреженің мәні {\displaystyle ~(9)} есептелген. Ал берілген дәреженің мәні мен көрсеткіші бойынша дәреженің негізін табуды түбір шығару деп атайды.