Мысалы, егер кез келген {\displaystyle ~a} санына {\displaystyle ~b} санын қосып, одан кейін {\displaystyle ~b} санын азайтсақ {\displaystyle ~((a+b)-b=a)}, онда {\displaystyle ~a} саны езгеріссіз қалады немесе амалдардың ретін ауыстырсақ, {\displaystyle ~(a-b)+b=a} аламыз. Тура осылай, өзара кері көбейту және бөлу амалдарының дұрыс орындалғанын тексеруге болады, яғни {\displaystyle ~(ab):b=a} немесе {\displaystyle ~(a:b)\cdot b=a}, мұндағы {\displaystyle ~b\neq 0.} Сонда "Дәрежеге шығару амалына кері амал бар ма?" деген сұрақ туындайды. {\displaystyle ~3^{2}=9} екені белгілі. Бұл жазудағы {\displaystyle ~3^{2}} — дәреже, {\displaystyle ~3} — дәреженің негізі, {\displaystyle ~2} — дәреженің көрсеткіші. Мұнда санның негізі {\displaystyle ~(3)} жөне көрсеткіші {\displaystyle ~(2}) арқылы дәреженің мәні {\displaystyle ~(9)} есептелген. Ал берілген дәреженің мәні мен көрсеткіші бойынша дәреженің негізін табуды түбір шығару деп атайды.
1). 76кг - 100%
х кг - 70%
х=76×70÷100=532÷10=53,2кг воды
2). 300 деталей -100%
х гаек - 12%
х=300×12÷100=3×12=36 гаек
3). 6кг - 100%
х кг - 15%
х=6×15÷100=90÷100=0,9кг сахара
4). 30-18=12 мальчиков
30 человек - 100%
12 мальчиков - х%
х=12×100÷30=120÷3=40% мальчиков
5). 100-80=20%
8кг - 20%
х кг - 100%
х=8×100÷20=8×5=40кг свежих груш
6). 4 страницы - 1%
х страниц - 100%
х=4×100÷1=400 страниц всего в книге.
400 страниц - 100%
х страниц - 30%
х=400×30÷100=4×30=120 страниц прочитал Сережа;
400-120=280 страниц осталось прочитать.
7). 48л молока - 100%
х л сливок - 21%
х=48×21÷100=1008÷100=10,08л сливок.
8). Р=2(а+b)=2a+2b
2b=b+b - 60%
80см - 100%
2b=80×60÷100=8×6=48см
2а+48=80
2а=80-48=32
а=32÷2=16см - ширина.
9). a=15см
b=15×80÷100=15×0,8=12см
с=12×150÷100=12×1,5=18см
Р=а+b+c=15+12+18=15+30=45см
10). 100-(40+20)=100-60=40% времени на приготовление салатов.
2×40÷100=2×0,4=0,8ч - время на приготовление мясных блюд;
2×20÷100=2×0,2=0,4ч - время на приготовление десерта;
2-(0,8+0,4)=2-1,2=0,8ч - время на приготовление салатов.
11). 25 партий - 100%
х выигрышей Саши - 100-80=20%
х=25×20÷100=25×0,2=5 партий.
ответ: Саша мог выиграть от нуля до 5 партий, так как эти партии могли закончиться вничью.
12). 8 меченосцев - 40%
х рыбок - 100%
х=8×100÷40=80÷4=20 рыбок.
13). 16 горшочков меда - 100-20=80%
х горшочков мёда - 100%
х=16×100÷80=160÷8=20 горшочков мёда за готовил Винни Пух.
14). 4кг - 100-75=25%
х кг - 100%
х=4×100÷25=4×4=16кг свежих грибов.
15). 72 очка - 80%
х очков - 100-80=20%
х=72×20÷80=144÷8=18 очков можно набрать.
Расстояние между двумя машинами 345 км. На каком расстоянии будут находиться машины через два часа, если скорость одной 72 км /ч. , а другой -68 км /ч. , и они выехали навстречу друг другу одновременно?
1) 72 + 68 =140 (км /ч. ) – скорость сближения таксистов.
2)140 * 2 = 280 (км) – на такое расстояние таксисты приблизятся друг к другу за 2 часа.
3) 345 – 280 = 145 (км) – на таком расстоянии будут таксисты через 2 часа.
ответ: 145 км.
Пошаговое объяснение: