Жетіген — жасалуы да, ойналу әдіс-тәсілі де өте күрделі аспап. Ертеректе ел арасында сақталған көне жетігеннің ішегі аттың қылынан тағылып, тиектің орнына асықтар пайдаланылатын болған. Аспаптың құлақ күйі осы асықтарды әрлі-берлі жылжыту арқылы келтірілген. Ішек сандары жетеу болғандықтан, аспап Жетіген аталған.
18 ғ-да қазақ даласын аралаған саяхатшы-этнографтар И.Лепехин, И.Георги, т.б. екі ішекті домбырадан басқа көп ішекті аспаптардың да болғандығын жазады. Ал саяхатшы А.С. Паллас 1786 жылғы қазақ даласын аралаған сапарында осы күнгі жетігеннің көне түрін кездестірген. “Бұл аспап шыршадан жасалған шағын ғана жәшік, оның түбі ғана бар. Оған ішектер ешбір құлақсыз керілген. Бұл аспапты құлақ күйіне келтіру үшін әрбір ішектің астына кішкене тиек — қойдың асықтары қойылады. Музыкант ішектің ұзын жағын сол қолымен тартады да, оң қолымен дишкантта ойнайды”, — деп жазған. Этнограф-саяхатшылардың осы секілді жазбаларына қарағанда, Жетіген аспабы қазақ халқы арасында 19 ғ-дың ортасына дейін сақталып, бертін келе жоғалып кеткен. Осы этнографиялық сипаттамалар бойынша қалпына келтірілген немесе жетілдіріліп жасалған жетігеннің алғашқы үлгісі өмірге қайта келіп, өнеріміз бен аспаптық музыкамызда орын ала бастады. 1817 жылғы “Сибирский вестник” журналында жазылған анықтама бойынша белгілі шебер Оразғазы Бейсенбекұлы 1966 ж. Жетіген аспабының алғашқы нұсқасын қалпына келтіріп жасап шықты. Бұл алғашқы үлгінің дыбыс ауқымы бір жарым октава болып, 13 ішек тағылып жасалды. Оның ұзындығы 1060 мм, шанақ ені 250 мм болып, бетіне екі-үш жерден тиектер қойылып жасалды.
вот
Объяснение:
Солист Казахской государственной филармонии им. Жамбыла. Выпускник Московской государственной консерватории им. П.И.Чайковского по классу органа у профессора Л.И.Ройзмана и по классу фортепиано – у профессора Г. Мирвис).
Г. Несипбаев ведет интенсивную концертную деятельность с 1983 года. Гастролировал в России, Украине, Беларусии, Эстонии, Литве, Латвии, Молдове, Грузии, США и Южной Корее. Он является первым и единственным в Казахстане органистом, начавшим практику филармонических тематических концертных циклов, среди которых «Барокко», «Классицизм», «Романтизм», «Орган в ансамблевом музицировании» и др. Впервые в Казахстане в 1992-1994 гг. им был исполнен цикл из 15 концертных программ, охвативший все органное наследие И. С. Баха. Г.Несипбаев владеет огромным исполнительским репертуаром, включающим все органные сочинения И. С. Баха, произведения старинных западно-европейских мастеров, композиторов ХІХ в., а также современных авторов. Он также ведет плодотворную творческую работу по обработке казахских и кыргызских народных песен. В 1995 году им был выпущен сборник переложений песен Абая для голоса и органа. Имеет записи в фондах Казахского и Российского радио и телевидения.
