Комуз — древний кыргызский струнный инструмент. Состоит из двух основных частей: корпуса и грифа, вдоль которого натянуты три струны. Длина инструмента — примерно 90 сантиметров, самая широкая часть — 19,5-22,5. Все детали — корпус, головка, гриф, кобылка и колки — сделаны из дерева. В древности струны делали из кишок и жил животных, сейчас используют шелковые нити или синтетические материалы. Качество звучания комуза зависит от струн и вида дерева, из которого он сделан
Изготавливают из орехового дерева, можжевельника и других видов
Самым ценным считается комуз из урюка
Струны из кишок и жил животных
Древние комузы были меньше, чем современные, для удобства всадника. Также они отличались формой корпуса. Так, комуз великого акына Токтогула был в форме ромба
КЫЛ КЫЯК
playmutemax volume
Кыл-кыяк — двухструнный смычковый инструмент из дерева урюка или тутовника. Длина — не больше 65-70 сантиметров, глубина чашки корпуса — 3,5-5 сантиметров, с формой, напоминающей разрезанную пополам перевернутую грушу. Ее половина покрыта декой, которую обтягивают выделанной верблюжьей шкурой. Снизу поперек устанавливают подпорку. Внизу в середине деки натягивают кусок тонкой кожи — куткун (струнодержатель), край которой закрепляется на конце инструмента
Изготавливают из дерева можжевельника или урюка
Для изготовления струн используется конский волос
Струны собирают из двух пучков конского хвоста — один из 60, второй из 70 волосинок
Объяснение:
Үйлену Тойы — жігіттің некелесуіне байланысты өз үйінде ұйымдастыратын той-думаны. Мұны кейде келін түсіру тойы деп те атайды. “Үйлену” деген атау еркектің әйел алып үйлі болуына, жеке түтін түтетіп, отау тігуіне байланысты қалыптасқан. Дәстүрлі қазақ қоғамында ұзатылатын қызға міндетті түрде отау (киіз үй) тігіп беретін, яғни жігіт әйел алып, неке құрумен бірге үйлі болып бөлінетін. Сондықтан да осы қуанышқа байланысты ұйымдастырылатын мереке Үйлену тойы деп аталған. Оның барысында түрлі жосын-жоралғылар (қ. Беташар; Той; Салт-дәстүр) жасалып, тойшылар рухын, көңіл-күйін көтеретін бәсеке, сайыстар, сауық думандар өткізілген (қ. Ұлттық ойындар). Қазақ халқының ұлын үйлендіріп, қызын ұзатуда ғасырлар бойы желісін үзбей жалғасып келе жатқан өзіндік салт-дәстүрлері бар. Олар ұрпақ болашағын, келешегін ескеруден туындаған. Ата-ана екі жасты үйлендірмес бұрын жігіт қалыңдықты туыстық араға жеті ата салып іздестіруін, жастарының ерекшелігін ескеріп отырған. Үйлену тойы алдында құда түсіп, жаушы жіберген. Құда түсу, ұрын тойын өткізген. Құдалар бір-біріне есік көрсеткен. Қалың малын алып, жасауын берген. Қыз ұзату тойынан кейін Үйлену тойы, яғни келін түсіру тойы өткізілген. Ауыл әйелдері жасаулы көштің алдынан шашу шашып қарсы алған. Кімде-кім көш бастар түйенің бұйдасын қабылдап алып ауылға жетектеп енсе, “мұрындық апа” атанып, тиісті сыйлығын алған. Ауыл адамдары жүкті түсіріп, ақ отауды әке үйінің оң жағына тігеді. Мұнда жас отау шаңырағын көтеруге балалы-шағалы, төңірекке жақсы атағы жайылған салиқалы ана таңдалады. Отау дайын болған соң, ауыл шетінде хабар күтіп тұрған келінді шымылдықпен бүркемелеп, ана-енесінің үйіне түсіреді. Жас келінді босағадан оң аяқпен аттатқызып, үш рет сәлем бергізеді. Ошақтағы отқа май құю рәсімі жүргізіледі. Келінді қарсы алған қыз-келіншектерге түрлі сыйлықтар (жүзік, білезік, т.б.) үлестіріледі. Қонақтарға табақ тартылып, ақсақалдар бата бергенде ақ отауға сыбаға жіберіледі. Жас келін оны сәлем етіп қабылдайды. Беташардан соң сауық-сайран басталады. Тойдан соң құдаларға киіт кигізіп, ат мінгізіп құрметпен шығарып салады.
