Қазақстан тәуелсіздігінің нығаюына, оның өркениетті және демократиялық мемлекет ретінде дамуы – халықтың рухани жаңғыруына (консолидациясы) негізгі себеп болды. Бұл тағдыр жазуымен тарихи Отанынан шеттеп қалған біздің отандастарымызбен өмірдің барлық салалары бойынша тығыз байланыс жасауға мүмкіндік жасауда да ерекше.
Қазіргі кезеңде Қазақстаннан сырт аймақтарда бұрынғы КСРО-ның 14 республикасында және әлемнің 25 мемлекетінде 5 млн.-ға жуық қазақтар әлі де алыс және жақын шет елдерде тұрып жатыр. Әлемнің әр елінде қазақтар әр түрлі саяси, экономикалық, мәдени және әлеуметтік статусқа ие. Қазақтар тұрақты тұрғын (резидент) ретінде Ресей, Түркия, Қытай, Монғолия, Өзбекстан, Батыс Еуропа мен АҚШ-тың кейбір штаттарында тұрады. Қазақ ирредентасы және диаспорасының өмір сүріп жатқан мемлекеттерімен қатынас жасау біздің мемлекетіміздің маңызды компоненттердің бірі болып табылады. Қазақстанның аталған мемлекеттердегі қазақ диаспорасымен қарым қатынасы қазақ халқының шетелдегі ұлт ретіндегі әрі қарай өркендеуіне ықпал етеді. Алғаш рет қазақ тарихнамасында Тайванның қазақ диаспорасының тарихындағы орны мен маңызы туралы мәселе қаралды. Ол 1996 жылғы шетелдік қазақ, Тайван университетінде қазақ жастарының оқуына мүмкіндік жасаған Дәлелхан Жаналтаев ақсақалдан алынған мәліметтер болатын.
Қытай қазақтары. Олардың саны, тұрмысы, ұлттық салт-дәстүрлердiң сақталу ерекшелiгi
Қазақ диаспорасының бір бөлігі Қытай Халық Републикасында тұрады. Әдете оларды «Қытайдағы қазақтар» немесе «Қытай қазақтары» деп атаймыз. «Қытай қазақтары» дегеніміз ҚХР-ның азаматтығын алған қазақтар. Олардың жалпы саны 1990 жылғы санақ бойынша 1 мил. Аса боласа, Қазіргі дерек бойынша Қытайда 1 млн. 500 мыңнан астам қазақ ұлтты азаматтар тұрады. Олар негізінен ҚХР Шыңжан Ұйғыр автономиялы аудан Іле қазақ (СУАР) автономиялы облысына қарасты Іле, Тарбағатай және Алтай аймақтарында тұрады. Бұдан басқа қазақтардың біраз бөлігі Үрімжі, Шықызы, Күйтін қалаларында, Санжы Хэйзу (Дүнген) автономиялы облысының Мори қазақтар мекендейтін аумағында, Құмыл (Хами) аймағының Баркөл жерінде және Аратүрік (Ийуы шян) аудандарында тұрады, Шыңжанның шығысындағы Гансу өлкесінің Ақсай қазақ автономиялы ауданында және Пекин қаласында тұрады
