«жыція ефрасінні полацкай» («аповесці жыцця і смерці святой і блажэннай і найпадобнейшай еўфрасінні, ігуменні манастыра святога спаса і найсвяцейшай ягонай маці, што ў горадзе полацку»): пачынаецца «жыці» зваротам: « ўважлі памякчыўшы нівы сэрцаў вашых, і прыміце ў іх насенне ўратавальнага жыцця найпадобнейшай той, яе подзвігі і працу святую і любоў да бога».князь усяслаў меў многа сыноў. у меншага яго сына георгія нарадзілася дзяўчынка, якую назвалі прадславай. была яна вельмі здольнай да кніжнай навукі. шырока разышлася слава пра яе мудрасць і прыгажосць. князі пачалі пасылаць да бацькі прадславы сватоў. даведаўшыся, што яе збіраюцца выдаць замуж, юная князёўна сказала сабе: «што ж учынілі нашыя роды, якія былі да нас? жаніліся і выходзілі замуж і княжылі, але не вечна жылі; жыццё іх праплыло, і загінула іхняя слава, быццам прах, горай за павуцінне». прадслава пайшла ў манастыр і пастрыглася ў манашкі пад імем ефрасіння. бацька, даведаўшыся, што зрабіла яго любая дачка, моцна перажываў.спачатку ефрасіння жыла ў мураванай келлі ў царкве святой сафіі. потым епіскап ілья па божаму знаку адправіў маладую манашку ў сяльцо, дзе стаяла царква святога спаса. стаўшы ігуменняй, ефрасіння пострыгу сясцёр гарыславы і звеніславы.за 30 тыдняў ефрасінняй была пабудавана каменная царква святога спаса і створаны пры ёй манастыр. у другую збудаваную царкву ефрасіння унесла, з дазволу царградскіх цара мануіла і патрыярха лукі, абраз божай маці, напісаны пры жыцці яе.сабрала ефрасіння ўсіх сваіх братоў і аб'явіла аб рашэнні ісці ў іерусалім. перад загадала епіскапу дыянісію пастрыгчы пляменніц кірыяну і волыу, назваўшы адну агаф'яй, другую — яўфіміяй.дайшоўшы з братам даві і сястрой еўпраксіяй да іерусаліма, ефрасіння цалавала гроб госпадаў, прасіла ў малітве бога, каб прыняў яе дух у святым горадзе. калі«божым занядужыла і пачала хварэць», то паслала купіць сабе іну ў камры святой багародзіцы. праз 24 дні ефрасіння «аддала душу ў рукі бога і ўвайшла ў пакоі нябесныя». твор заканчваецца пахвалой ефрасінні полацкай.держи: )
1. Выпішыце дзеясловы
спіць, спяваць, маўчаць, хвалявацца.
2. Ад назоўнікаў утварыце дзеясловы адзіночнага і множнага ліку.
Жарт - жартуе, жартуюць.
Праца - працуе, працуюць .
Шум - шумiць, шумяць .
Звон- звонiць, звоняць .
Мароз - марозiць, марозяць.
3. Спішыце дзеясловы. У дужках пазначце час дзеяловаў.
Пабяліў (пр.ч.), смяецца (ц.ч.), пахаладала (пр.ч.), весяляцца (ц.ч.), перазімуем (б.ч).
4. Змяніце дзеяслоў па асобах і ліках. Абазнач канчаткі.
Чытаць, прачытаць
1 асоба:Чытаю- чытаем; (канчаткi-ю; -ем)
2 асоба: чытаеш- чытаеце (-еш; -еце)
3 асоба: чытае - чытаюць (-е; -юць)
1 асоба: прачытаю - прачытаем (-е; -ем)
2 асоба: прачытаеш - прачытаеце (-еш; -еце)
3 асоба: прачытае - прачытаюць (-е; -юць)
5. Спішыце сказы. Абазначце час, асобу, лік і спражэнне дзеясловаў.
Зімой пад зялёнымі хвойкамі знойдуць (ц.ч., 3 ас., мн.л., | спр.) прытулак звяры.
Лагодная і ціхая восень навісае (ц.ч., 3 ас., адз.л., | спр.) над апусцелымі лугамі.