Мова – гэта вялікі народны скарб. Яе нельга не паважаць, як нельга не паважаць родны народ. (І.Мележ)
Не саромся, беларус, гаманіць па-свойму – на роднай мове бацькоў і дзядоў сваіх. Шануй сваю мову, шануй свае песні, свае казкі, звычаі і ўсё роднае – гэта спадчына дзядоў і вялікі нацыянальны скарб. Толькі тады цябе ўсе будуць шанаваць як чалавека, калі сам сябе будзеш шанаваць – калі не адкінеш свайго нацыянальнага ўласнага багацця. А першы скарб нацыянальны – гэта родная мова. (З.Бядуля)
Хто не шануе родную мову, той не шануе сябе самога, ні свой род, ні сваіх дзядоў-бацькоў, якія той жа мовай гаварылі. (В.Ластоўскі)
Хто саромеецца роднай мовы, варты таго, каб і яго добрыя людзі саромеліся. (В.Ластоўскі)
Яно добра, а нават і трэба знаць суседскую мову, але найперш трэба знаць сваю.
Жыцце Васiля Дзятла (В. Д.) паказана пiсьменнiкам ва усей складанасцi i супярэчлiвасцi, што вынiкае як з асаблiвас цi яго характару, так i сацыяльна-палiтычных абставiн. Малюючы вобраз В. Д., аутар псiхалагiчна праудзiва выяуляе дваiстасць яго натуры як працаунiка i уласнi ка. У душы героя шмат цеплынi, шчырасцi, мяккасцi, такi ен у сям'i, у адносiнах да мацi, да Ганны, якую пакахау на усе жыцце, такi у працы. Асаблiва прываблiвае у В. Д. працавiтасць. У сцэнах касьбы, пiлавання дроу, малацьбы Мележ выяуляе духоуную моц i маральнае хараство. Жыцце В. Д. прайшло на улоннi прыроды. Юнак чуйна адклiкаецца на яе праявы. Ен не раз праводзiць паралель памiж сваiм настроем i прыродай. У той час, як ен стау гаспадаром, прыйшло каханне, якое прынесла яму многа радасцi. Як моцна кахау ен дзяучыну (Ганну), калi пасля цэлага дня працы змораны бег на спатканне, прастойвау да свiтання, праз гадзiну падымауся i зноу спяшауся у поле.Ва узаемоадносiнах з аднавяскоуцамi выяуляецца перш за усе недавер'е да людзей, iмкненне стаяць у поравень з "гаспадарамi". В. Д. у кожным выпадку стараецца пастаяць за сябе, асаблiва калi адбываецца перадзел зямлi: ен спрабуе самавольна захапiць кавалак Глушакоускай зямлi. Калi у весцы пачау стварацца калгас, ен упарта сапрацiуляецца. Улада зямлtq, прыватнасць уласнасцi не дазваляе В. Д. зразумець, што адбываецца у жыццi. У гэтым па сутнасцi прычына яго драмы асабiстага характару. У яго склалася свае уяуленне пра шчасце. Аутарытэт новага, на яго думку, грунтуецца на матэрiальнам дабрабыце — гэта яго палiтыка.Хоць В. i ажанiуся, але сэрца яго па-ранейшаму належыць Ганне. Ганна неадступна была у яго ду мках. Ен iмкнецца знайсцi душэуную раунавагу, але не можа гэтага зрабiць i стараецца апраудацца, мабыць такi век, што не можна усiм паступiцца. У В. забралi лепшы кавалак зямлi у калгас. Аддае ен яе з боем, спрабуючы даказаць свае права на зямлю. Страта лепшага кавалка зямлi крыху астудзiла у В. скованнасць, вярнула разважлiвасць, яго апакоуваюць думкi пра Ганну. Ен нават паракае сабе за чэрствасць i абыякавасць: "Кiнуу адну у бядзе, усе за гэтай зямлi". Ганна нiбы клiкала яго, i зноу здавалася, вось-вось В. разарве усе, што абхватвала яго, але у душы В. яшчэ моцная другая страсць — уласная зямля. Для яго страцiць Ганну не азначае страцiць усе на свеце, таму i вагаецца Васiль, не ведаючы, як прымiрыць у сваей душы гэтыя два моцныя пачуццi.Характар В. Д. пададзены у творы псiхалагiчна глыбока, праудзiва. Ен пэуны сыцыяльны тып пераломнага перыяду вескi. Бездумоуна, мы не зауважаем крутых пераломау у жыццi юнака, але ен мяняецца марудна, бо не так проста было адмовiцца ад таго, што здавалася вечным, надзейным. Замарудкавауся працэс росту В. панурасцю, замкненасцю, аднак лiнiя характару В. у творы намечана. Расце у хлопца цiкавасць да грамадскiх праблем, з'яуляецца перакананасць, што за свае шчасце трэба змагацца. Знiкае нявольнiцкая пакаронасць лесу.