Бацька не прыехаў яшчэ з палявання, і Прадслава адзінока сядзела ў сваёй прасторнай, па-візантыйску абстаўленай свят-ліцы. Яна сама абставіла яе так.
Бацька ні ў чым ёй не пярэчыў — яму падабалася гэтая рас-коша, тонкі густ дачкі, якую ён паважаў, як раўню. Нездарма ідзе па Полацку слава пра яе. Вялікім розумам і прыгажосцю I надзяліў яе Бог. Не было ў Георгія і няма цяпер нікога больш I блізкага за Прадславу.
Старэйшая дачка ведала гэта, але не карысталася сваёй ула- I дай у доме. Наадварот, усяляк выказвала сваю пакору бацьку. I Вось і ўчора, калі папрасілі яе ў вялікую залу, дзе чакалі сва-1 ты, яна перш-наперш падышла да яго, нізка схілілася ў пакло-1 не. Потым падышла да сватоў, што прыехалі ад тураўскага I гСНЯЗЯ Рагвалода. Двое — князі. Астатнія ж, відаць, баяры. Га-1 варылі з пыхаю, але ёй чамусьці не хацелася слухаць — як жа, I прыехалі купцы! А яна — тавар. Добра хоць, што бацька дае 1 ёй поўную свабоду. Таму, па звычаі абнёсшы гасцей чарамі з ві-| ном, яна, хаваючы ўсмешку, паставіла сваю чару, нават не паднёсшы яе да вуснаў, і з цікаўнасцю глянула на гасцей. Яны пакрыўджана заміргалі, але сцярпелі адмову і пакланіліся на развітанне спакойна і ветліва.
Князь Георгій нічога не сказаў ёй. Думаў, напэўна, што для яе і лепшыя жаніхі знойдуцца.
Яна заўсёды была раўнадушная да лісліва-бойкіх гаворак I сватоў, да тых, хто хацеў з ёй звязаць сваё жыццё. Не ў сямей-1 ным шчасці ўяўляўся лёс. Яе павінна было чакаць наперадзе I нешта асаблівае, вялікае. I таму хітрыкі сватоў здаваліся паст-1 кай, у якую хочуць яе завабіць. Яна адчула, што не можа жыць I так, як ёй хочацца.
«Мне хацелася калісьці стаць бессмяротнай. Хацелася вялі-кіх спраў, подзвігаў, — думала яна, стоячы на каленях. — Я рыхтавала сябе з маладых гадоў да служэння вышэйшаму, што ёсць на зямлі, — Богу. Гэта тое, дзеля чаго я жыву. I калі мне цяпер цяжка — значыць, сапраўды нялёгка развітвацца са спакусамі жыцця. Але інакш я ніколі не змагу ўзнесціся духам над шэрай будзённасцю зямных спраў. Тым вышэй будзе маё адрачэнне ад зямнога. Так, толькі адрачэнне...»
А інакш нельга ў гэтым злым, несправядлівым свеце. Вось бацька — як яму хочацца пры яе дапамозе дабіцца нечага свай-го! Збавіць яе ў болын-менш прыстойныя рукі. А не захоча сама — прымусяць. Гордая Рагнеда не захацела аднойчы ра-зуць свайго нарачонага — прымусілі. I яе змогуць.
Прадслава ўстала, доўгім позіркам абвяла ваколіцу. Злева пачыналіся крывыя полацкія вуліцы. Справа, ля самага бера-га, вілася вузкая сцяжынка. Калі ісці па ёй гадзіны са дзве — можна было як найкарацей прыйсці да Праабражэнскага мана-стыра. Прадслава часта хадзіла туды і любіла прапахлыя лада-нам келлі , строгую ўдумлівую цішыню і нейкую асаблівую мудрасць гэтага манастыра. Вось там яна можа знайсці спакой, павучыцца цішыніі развазе. Там яна зможа стаць незалежнай, і ніякія зямныя турботы не змогуць крануць яе душу.
Янарашуча пачала спускаццаз высокага абрыву...
...Халоднае вострае лязо каля шыі. Нізка, ля самых каленяў ігуменні — схіленая галава. А зверху голас — затоена-радасны:
— Пастрыгаем цябе, сястра, пад іменем Ефрасіння...
1. Выхоўваць душу і сілу пачуццяў - не толькі найцяжкае з мастацтваў, але і найважная справа. 2. Ярчэй было сонца, але мацней пахлі таполі, гучней быў гром, вышэй трава. 3. Вушы рысі нават падчас сну чула лавілі наймалы гук, як радыёантэна ловіць найлёгкія ваганні электрычных хваль. 4. Звон вады быў іншай - цяжэй і без мелодыі. 5. Найвялікі літаратурны аўтарытэт, Горкі ў гутарцы з пісьменнікамі пра рэдакцыйныя справы быў значна больш пачцівы і падатлівы, чым іншы са службоўцаў у "апараце" выдавецтва. 6. Караленка, як ласкавы гаспадар, злічыў сваім абавязкам расказаць некалькі найцікавых выпадкаў са свайго жыцця ў Румыніі.
1. Выхоўваць душу і сілу пачуццяў - не толькі найцяжкае з мастацтваў, але і найважная справа. 2. Ярчэй было сонца, але мацней пахлі таполі, гучней быў гром, вышэй трава. 3. Вушы рысі нават падчас сну чула лавілі наймалы гук, як радыёантэна ловіць найлёгкія ваганні электрычных хваль. 4. Звон вады быў іншай - цяжэй і без мелодыі. 5. Найвялікі літаратурны аўтарытэт, Горкі ў гутарцы з пісьменнікамі пра рэдакцыйныя справы быў значна больш пачцівы і падатлівы, чым іншы са службоўцаў у "апараце" выдавецтва. 6. Караленка, як ласкавы гаспадар, злічыў сваім абавязкам расказаць некалькі найцікавых выпадкаў са свайго жыцця ў Румыніі.
Бацька не прыехаў яшчэ з палявання, і Прадслава адзінока сядзела ў сваёй прасторнай, па-візантыйску абстаўленай свят-ліцы. Яна сама абставіла яе так.
Бацька ні ў чым ёй не пярэчыў — яму падабалася гэтая рас-коша, тонкі густ дачкі, якую ён паважаў, як раўню. Нездарма ідзе па Полацку слава пра яе. Вялікім розумам і прыгажосцю I надзяліў яе Бог. Не было ў Георгія і няма цяпер нікога больш I блізкага за Прадславу.
Старэйшая дачка ведала гэта, але не карысталася сваёй ула- I дай у доме. Наадварот, усяляк выказвала сваю пакору бацьку. I Вось і ўчора, калі папрасілі яе ў вялікую залу, дзе чакалі сва-1 ты, яна перш-наперш падышла да яго, нізка схілілася ў пакло-1 не. Потым падышла да сватоў, што прыехалі ад тураўскага I гСНЯЗЯ Рагвалода. Двое — князі. Астатнія ж, відаць, баяры. Га-1 варылі з пыхаю, але ёй чамусьці не хацелася слухаць — як жа, I прыехалі купцы! А яна — тавар. Добра хоць, што бацька дае 1 ёй поўную свабоду. Таму, па звычаі абнёсшы гасцей чарамі з ві-| ном, яна, хаваючы ўсмешку, паставіла сваю чару, нават не паднёсшы яе да вуснаў, і з цікаўнасцю глянула на гасцей. Яны пакрыўджана заміргалі, але сцярпелі адмову і пакланіліся на развітанне спакойна і ветліва.
Князь Георгій нічога не сказаў ёй. Думаў, напэўна, што для яе і лепшыя жаніхі знойдуцца.
Яна заўсёды была раўнадушная да лісліва-бойкіх гаворак I сватоў, да тых, хто хацеў з ёй звязаць сваё жыццё. Не ў сямей-1 ным шчасці ўяўляўся лёс. Яе павінна было чакаць наперадзе I нешта асаблівае, вялікае. I таму хітрыкі сватоў здаваліся паст-1 кай, у якую хочуць яе завабіць. Яна адчула, што не можа жыць I так, як ёй хочацца.
«Мне хацелася калісьці стаць бессмяротнай. Хацелася вялі-кіх спраў, подзвігаў, — думала яна, стоячы на каленях. — Я рыхтавала сябе з маладых гадоў да служэння вышэйшаму, што ёсць на зямлі, — Богу. Гэта тое, дзеля чаго я жыву. I калі мне цяпер цяжка — значыць, сапраўды нялёгка развітвацца са спакусамі жыцця. Але інакш я ніколі не змагу ўзнесціся духам над шэрай будзённасцю зямных спраў. Тым вышэй будзе маё адрачэнне ад зямнога. Так, толькі адрачэнне...»
А інакш нельга ў гэтым злым, несправядлівым свеце. Вось бацька — як яму хочацца пры яе дапамозе дабіцца нечага свай-го! Збавіць яе ў болын-менш прыстойныя рукі. А не захоча сама — прымусяць. Гордая Рагнеда не захацела аднойчы ра-зуць свайго нарачонага — прымусілі. I яе змогуць.
Прадслава ўстала, доўгім позіркам абвяла ваколіцу. Злева пачыналіся крывыя полацкія вуліцы. Справа, ля самага бера-га, вілася вузкая сцяжынка. Калі ісці па ёй гадзіны са дзве — можна было як найкарацей прыйсці да Праабражэнскага мана-стыра. Прадслава часта хадзіла туды і любіла прапахлыя лада-нам келлі , строгую ўдумлівую цішыню і нейкую асаблівую мудрасць гэтага манастыра. Вось там яна можа знайсці спакой, павучыцца цішыніі развазе. Там яна зможа стаць незалежнай, і ніякія зямныя турботы не змогуць крануць яе душу.
Янарашуча пачала спускаццаз высокага абрыву...
...Халоднае вострае лязо каля шыі. Нізка, ля самых каленяў ігуменні — схіленая галава. А зверху голас — затоена-радасны:
— Пастрыгаем цябе, сястра, пад іменем Ефрасіння...