Эпос (грек. epos – сөз, баяндау, әңгіме, өлең) – әдебиеттің бір саласы.
Құрамына аңыз, ертегі, әңгіме, новелла, повесть, роман, эпик. поэма, эпопея жанрлары, сондай-ақ көркем очерктер кіреді. Эпостың басты ерекшелігі – өзі әңгімелеп отырған өмір құбылыстарын кең көлемде, эпик. тұрғыдан қамтып, кейіпкер образын, көркем әдебиеттің алуан түрлі әдістерін мейлінше мол қамту арқылы суреттеу. Көбінесе шығарма жазылудан әлдеқашан бұрын болған оқиға туралы жазылатындықтан, Эпоста баяндау тәсілі басым болып келеді. Эпостық шығармада суреттелетін оқиға оған тікелей куәгер болған адамның атынан баяндалады. Мұндай шығармалардың ерекшелігі оған бірігетін жанрлардың ішкі өзгешеліктерінен айқын көрінеді. Эпостық шығармалар халық ауыз әдебиетінен бастау алады. Ең көне Эпостық жанр – ертегі, ол барлық халықтың ауыз әдебиетінде бар. Ертегіде оқиға үнемі ертекшінің атымен баяндалады. Онда адамдардың күнделікті тұрмыс-тіршілігі (тұрмыс-салт ертегілері), қиялдан туған түрлі ғажайып оқиғалар (қиял-ғажайып ертегілер), адамдар мен жануарлар арасындағы жайттар (хайуанатар туралы ертегілер), белгілі бір ертегілік кейіпкердің бастан кешкен қызғылықты оқиғалары (Алдар көсе, Қожанасыр әңгімелері) сөз болады. Эпостық жанрдың ендігі бір түрі – аңыз әңгімелерде нақтылық, тарихилық сипат басым (мыс., Жиренше шешен, әз-Жәнібек туралы аңыз әңгімелер). Шағын көлемдегі Эпостық жанрларға көркем очерк, новелла, әңгімелер жатады.
ВРОДЕ БЫ ПРАВИЛЬНО
В архітектурних культових спорудах використовуються такі види монументального мистецтва, як фреска і вітраж. У них представлені релігійні сюжети й образи.
• Роздивіться фрески на релігійні сюжети.
Фреска — це живопис водяними фарбами по вологій або сухій штукатурці; художня техніка.
Вітраж використовується для освітлення і декорування приміщень. Вітражі «розмальовують» світло в різні кольори, що впливає на емоційне сприйняття інтер'єру культової споруди.
Вітражі з'явилися в давні часи. На них переважно зображали релігійні образи, історичні події, іноді — життя і працю людей.
Вітраж може бути сюжетним або орнаментальним.
• Проаналізуйте вітражі храмів. Які кольори в них переважають? Чим, на вашу думку, це зумовлено?
Вітраж — орнаментальна або сюжетна декоративна композиція із кольорового скла або інших матеріалів, що пропускають світло.
У релігійних спорудах багатьох країн Європи набули поширення вітражі у формі вікна-рози, у яких переважали червоні, сині, пурпурові та жовтувато-оранжеві кольори. Сонячне світло, проходячи крізь кольорові вітражі, надавало храму чи собору урочистості, таємничості та водночас утворювало сяючу атмосферу духовності й піднесення.
Секрети художніх матеріалів і технік. Вітраж
Вітражі складають зі шматків скла різного кольору, які скріпляють свинцевими перемичками — металевими «швами».
Сьогодні для оздоблення меблів, декорування інтер'єрів застосовують техніку розпису по склу вітражними фарбами.