Mening quyoshli Toshkent - juda qadimiy shahar. U ikki ming yildan ziyodroq. Karvon yo'li - Buyuk Ipak yo'li bo'ylab kichik bir turar-joy edi. Tarix mobaynida Toshkentda reydlar, vayronalar sodir bo'ldi va yana jonlandi.
Endi Toshkent - mustaqil O'zbekistonning poytaxti. Unda ko'pgina yangi narsalar mavjud, ammo o'tgan davrlarning merosi ham saqlanib qolmoqda. Zamonaviy arxitektura qadimgi davrga qaram bo'lib, sovet davridagi binolarga kiradi.
Mening Toshkentim nafaqat keng ko'llar, maydonlarni, yodgorliklar, muzeylar, buloqlar, saroylar. Mening Toshkentim chinara, osmonga ko'tarilib, ariqlarning shovqini, eski shaharning sokin ko'chalari, loy-g'isht to'siqlari bo'sh devorlari, tandoorda pishirilgan yangi tortillalar aromati.
Hatto Toshkent aholisi mehmondo'stligi va mehmondo'stliksiz bozorlarni va choyxonalarsiz tasavvur qilish mumkin emas. Yaqin o'tmishda O'zbekiston Sovet Ittifoqining respublikalaridan biri bo'lgan. Ulug 'Vatan urushi davrida ko'plab boshqa fuqarolar evakuatsiya qilingan fuqarolar Toshkentda boshpana topdi. Boshqa holatlar tufayli turli millat vakillari Toshkentga kelishdi. Ularning aksariyati bu yerda ikkinchi uyni topib, abadiy qolib ketishdi. Shunday qilib Toshkent ko'p millatli shaharga aylandi. Rossiya aholisining ulushi sezilarli edi.
Toshkent taqdirni irodasi bilan bu erga kelgan birinchi darajali ziyolilar bilan to'lgan edi. Ular tillarni, boshqa ilmlarni o'rgatdilar, kitoblar yozdilar, sahnalashtirilgan spektakllar, filmlar yaratdilar. Natijada Toshkentda aholi jon boshiga aql saviyasi ancha yuqori bo'ldi.
1966 yildagi dahshatli zilzila Toshkent uchun fojiali voqea bo'ldi. Barcha sovet respublikalari poytaxtni tiklash va qayta tiklashga yordam berdi. SSSRni boshqacha tarzda davolash mumkin, lekin Sovet Ittifoqida O'zbekiston feodal geriliy davlatidan paydo bo'lgan. Sovet hokimiyati davrida respublika kuchli iqtisodiy va madaniy rivojlanish yo'lidan o'tdi.
Ko'pgina ko'cha nomlari o'zgarib, sotsialistik mafkurani ramziy ravishda sindirilgan, ammo boshqalar, masalan, kafatalar piramidalarini qurgan Tamerlana yodgorligi paydo bo'ldi. Afsuski, Ittifoq qulaganidan so'ng, ko'pgina olimlar, o'qituvchilar, ko'chib kelgan va maktablar va universitetlarda o'qitish darajasi kamaygan.
Biroq, siyosiy hokimiyat qanchalik o'zgarmasin, Toshkent asosan o'zini saqlab qoladi. Havoning yumshoqligi, uzoq ko'k tog'lar, ko'chalarning ustidagi daraxtlarning yashil tomlari, quyosh nuri, oddiy odamlarning xayrixohligi va samimiyati o'zgarmaydi.
Ushbu mehnatsevar, samimiy Toshkentliklar eng yaxshi kelajakka loyiq. Men Toshkentga yana munosib ta'lim olishingiz mumkin bo'lgan, yaxshi daromadli munosib ish bo'lgan shaharga aylanishiga ishonaman. Va keyin biron-bir joydan ketishingizga to'g'ri kelmaydi.
Dunyoda shaharlar ko‘p, biri-biridan ziyoda. Biroq shunday shaharlar borki, ular faqat o‘zigagina xos ko‘rku tarovati, noyob xususiyatlari bilan e’tiborni tortadi. O‘zbekistonimiz poytaxti bo‘lmish Toshkent — ana shunday betakror shahar. To‘g‘ri, har kimning ona Vatani o‘ziga aziz va qadrli. Lekin xuddi Toshkentdagidek tarix va bugunni o‘zida namoyon etgan shaharni topish qiyin.
Dunyoning istalgan burchagiga boring, binolari osmonga bo‘y cho‘zgan nomdor shaharlar ko‘chalarini aylaning, Toshkentdagidek ajib bir osudalik va mehrni, bag‘rikenglikni his etish qiyin. Shundanmi, Toshkentga bir kelgan odam yana kelishni niyat qiladi.
Odamzod ham, hatto qushlar ham tinch joyga, yaxshilik ko‘rgan joyiga intiladi. Toshkentga laylaklar qaytgani ham shundan aslida. Xastimom minoralari uzra ular qanot qoqadi. Mustaqillik maydonidagi Ezgulik arkasida Laylak va turnalar, «O‘zbekiston» xalqaro anjumanlar saroyi gumbazi uzra yana turnalar...
Vaqt o‘tgan sayin odamlar ham, hayot ham, shaharlar ham o‘zgarib boraveradi. Bugungi Toshkent kechagi Toshkent emas. Ko‘kchadan — Qo‘yliqqacha, Yunusoboddan — Do‘mbrobodgacha kezib chiqqan odam mustaqillik yillarida amalga oshirilgan bunyodkorliklarni xotirasiga sig‘dirolmaydi.
Mustaqillik yillarida Prezidentimiz Islom Karimov rahbarligida olib borilgan beqiyos ishlar tufayli poytaxtimiz qiyofasi tamoman o‘zgardi.
Bugungi keng va ravon ko‘chalar ilgari qanday ahvolda edi? Hozirgi muhtasham binolar o‘rnida nimalar bor edi?.. Poytaxtimiz markazida, Amir Temur xiyobonining kunchiqar tomonida qad rostlagan «O‘zbekiston» xalqaro anjumanlar saroyini olib ko‘raylik. Erta tongda quyosh go‘yoki shu bino uzra shaharga nur taratib turgandek bo‘ladi. Tunda esa shahar bag‘ri — go‘yo yulduzlar charaqlagan osmon. Bu bino to‘lin oy misol shaharni yoritib turadi.
Bundan atigi bir-ikki yil ilgari Alisher Navoiy shoh ko‘chasining Abay ko‘chasi bilan kesishgan chorrahasidan Xadra maydoni tomon yursangiz, chap tomonda nimalarni ko‘rar edingiz? Buni hamma biladi. O‘sha savdo do‘konchalari o‘rnida bugun zamonaviy, muhtasham, me’moriy jihatdan o‘ziga xos turar-joylar bunyod etildi. Uning yonidan o‘tgan har bir hamyurtimiz ko‘ksi beixtiyor faxr-iftixor tuyg‘usiga to‘ladi.
Shu o‘rinda aytib o‘tish kerakki, mustabidlik davrida ham Toshkent poytaxt sifatida tilga olinardi. Aslida esa respublika boshqaruv idoralari joylashgan markaz edi, xolos. U hech qanday vakolatga, maqomga ega emasdi.
Bugun Toshkent — haqiqiy ma’noda O‘zbekiston Respublikasining poytaxti. Bugun bu yerda oltmishdan ortiq elchixona hamda xalqaro tashkilotlar vakolatxonalari joylashgan.
Toshkent xalqaro aeroportidan dunyoning 40 dan ziyod shahriga «O‘zbekiston havo yo‘llari» samolyotlari parvoz qilmoqda. Mamlakat kelajagi, taqdiri bilan bog‘liq qonunlar, qarorlar Toshkentda qabul qilinmoqda...
Birlashgan Millatlar Tashkiloti Toshkentni «Tinchlik elchisi» sharafli nomiga munosib ko‘rgani, «Toshkent — islom madaniyati poytaxti» deb e’lon qilingani zamirida ham olam-olam ma’no bor.