Кыргызстандагы жер-суу аттарын изилдөөдө ал аттардын көбүнчө сырткы көрүнүшүнө карап, бир нерсеге окшотуп коюлганы байкалды. Мындан сырткары, кыргыздар илгертен бери мал жандуу болуп, тиричилигин төрт түлүк мал менен өткөргөнүнө байланыштуу малга, өсүмдүктөргө, ал жерде көрүнгөн, көп кездешкен нерселердин өзгөчөлүктөрүнө карап ат беришкен экен. Мисалы, алма көп болсо «алмалуу» деп атап, таш көп болсо ал таштын өңүнө карап, же ал жерде көп болгон жаныбар, канаттуу, өсүмдүк, кендерге карап аташкан. Түстөрдөн ак, боз, кара, көк, кызыл, сары түстөр басымдуулук кылат. Ак суу, Кара суу, Кара Булак, Кызыл Суу, Кызыл Жар деген жер-суу аттары ар бир райондо кездешкени, буга мисал боло алат. Ушул жерден дагы бир нерсеге көңүл бурсак болот: Кыргыз жери жалаң гана сууга, тоого, ташка, жаныбарлар жана өсүмдүктөр дүйнөсүнө бай эмес, ал кенге да бай. Себеби Ак Суу, Кара Суу, Кызыл Суу аты ал суунун чын эле ак, кара кызыл болуп акканынан эмес, ал суу аккан нукта ошол түстөгү таштардын көп болушунан же топурактардын ошол өңдө болуп өрүнүшүнөн улам чыккан. Ак суу болгон жерде ак таштар- минералдар, акиташ, кальцит, кварциттин кээде жетиле элек мрамор жатагы болгонун айтып турса, кызыл топурак же таштар ал аймакта темир кени бар экенин кабарлайт. Чаар таш аталышы- ал аймакта чаар таштардын көптүгүн билдирет.
Античный Запад и Древний Восток отличаются практически по всем параметрам. Древний Восток находился в более благоприятных условиях для занятия земледелием, в то время как гористая и изрезанная местность толкала греков к занятию торговлей, а потом и колонизации новых земель. Сложные ирригационные системы требовали большого контроля за их работой, все это привело к возникновению на Востоке деспотии. В Античном Западе, наоборот, существовала демократия, где ценились и уважались свобода и выбор граждан. На Востоке люди ценили свой общественный порядок и традиции, на Западе – личную свободу человека и саморазвитие.
Архаические цивилизации – это те, которые возникли как естественное продолжение и одновременно преодоление первобытности (то есть цивилизации египетская (в долине Нила), шумеро-аккадская (в междуречье Тирга и Ефрата), индийская (в междуречье Инда и ныне пересохшей Сарасвати), китайская (в долине Хуанхэ)). Для них было характерно следующее:
(a) цивилизации это речные,
(b) данные цивилизации аграрные,
(c) речные долины можно было обрабатывать лишь благодаря ирригации,
(d) их ремесленное производство, архитектура, транспорт достигли высокого уровня развития.
Кыргызстандагы жер-суу аттарын изилдөөдө ал аттардын көбүнчө сырткы көрүнүшүнө карап, бир нерсеге окшотуп коюлганы байкалды. Мындан сырткары, кыргыздар илгертен бери мал жандуу болуп, тиричилигин төрт түлүк мал менен өткөргөнүнө байланыштуу малга, өсүмдүктөргө, ал жерде көрүнгөн, көп кездешкен нерселердин өзгөчөлүктөрүнө карап ат беришкен экен. Мисалы, алма көп болсо «алмалуу» деп атап, таш көп болсо ал таштын өңүнө карап, же ал жерде көп болгон жаныбар, канаттуу, өсүмдүк, кендерге карап аташкан. Түстөрдөн ак, боз, кара, көк, кызыл, сары түстөр басымдуулук кылат. Ак суу, Кара суу, Кара Булак, Кызыл Суу, Кызыл Жар деген жер-суу аттары ар бир райондо кездешкени, буга мисал боло алат. Ушул жерден дагы бир нерсеге көңүл бурсак болот: Кыргыз жери жалаң гана сууга, тоого, ташка, жаныбарлар жана өсүмдүктөр дүйнөсүнө бай эмес, ал кенге да бай. Себеби Ак Суу, Кара Суу, Кызыл Суу аты ал суунун чын эле ак, кара кызыл болуп акканынан эмес, ал суу аккан нукта ошол түстөгү таштардын көп болушунан же топурактардын ошол өңдө болуп өрүнүшүнөн улам чыккан. Ак суу болгон жерде ак таштар- минералдар, акиташ, кальцит, кварциттин кээде жетиле элек мрамор жатагы болгонун айтып турса, кызыл топурак же таштар ал аймакта темир кени бар экенин кабарлайт. Чаар таш аталышы- ал аймакта чаар таштардын көптүгүн билдирет.