паэма была завершана класікам 23 мая 1910 года ў пецярбургу і ўпершыню апублікавана ў газеце «наша ніва» 21 чэрвеня 1912 года[1].
гэтай паэмай адкрываецца шэраг фальклорна-рамантычных паэм у творчасці я. купалы дакастрычніцкага часу. у лісце да л. клейнбарта 11 студзеня 1929 года аўтар аднёс паэму да твораў, спароджаных выключна фантазіяй. паэма красамоўна сведчыць пра арганічную нацыянальна-фальклорную сутнасць купалаўскага мастацкага бачання свету, скандэнсаванасць народнасці яго мастацкага мыслення і рамантычнага стылю. гэта класічны ўзор героіка-рамантычнай паэмы[3].
паэма прысвечана лёсу мастака ў грамадстве. на вяселле дачкі князь кліча мясцовага гусляра і патрабуе ад яго песень у сваю хвалу і на пацеху вяльможным гасцям. ён папярэджвае музыку, што пакарае смерцю, калі той не выканае загад. але замест пахвалы князю з вуснаў гусляра гучыць суровая праўда пра бязлітаснасць і чужасць князя народу, цяжкі паднявольны лёс падданых князя. за непакору і непаслухмянасць князь загадвае закапаць гусляра жывым разам з гуслямі. гусляр гіне, але памяць аб ім у народзе вечная, як той курган, што як сімвал народнай памяці ўзнёсся над магілай народнага заступніка[3].
ідэя паэмы празрыстая: народнай памяці варты толькі той мастак, які аддае справе народа і свае песні, і сваё жыццё; сапраўднае мастацтва толькі тое, што служыць народу; у службе народнай праўдзе — веліч і прызванне мастака. па сваім гучанні паэма паліфанічная. мастацкая форма паэмы выключная па сваёй прыгажосці і ўздзеянні на чытача сваёй надзвычайнай эмацыйнай сілай, яркай палітрай метафар, эпітэтаў, гі, выключна зграбнай кампазіцыяй — як агульнай, страфічнай, так і звязанай з падачай дзеяння ў яго развіцці[3].
у паэме 12 раздзелаў, кожны з якіх складаецца з 4 катрэнаў. змена, рухомасць гучання строфаў суадносяцца з разгортваннем сюжэту. экспазіцыйны 1 раздзел — частка твору шырокага эпічнага размаху. пачатак сюжэтнага апавядання ў паэме як бы прыспешаны, але завязка дзеяння ў цэлым непаспешлівая, з падрабязным раскрыццём абставін дзеяння — апісаннем княжацкага замку, «бяседы вялікай у князя» (2 і 3 раздзелы) і з падрабязнай характарыстыкай гусляра (4 і 5 раздзелы). у цэнтральных, самых драматычна-напружаных раздзелах (6—10) ідзе дыялог князя і гусляра. словы гусляра вытрыманы на самай высокай ноце. у кульмінацыйным 10 раздзеле «князь стаіць, князь маўчыць, жуда, помста б'е з воч». у 11 раздзеле наступае развязка канфлікту. заключны раздзел як бы вяртае чытача да першага раздзелу і так узнікае адзінага тону эмацыянальная рамка сюжэтнага дзеяння[3].
«курган» — шэдэўр не толькі я. купалы, але і ўсёй новай беларускай літаратуры. уздзеянне паэмы на беларускую літаратуру пачалося адразу ж пасля яе з'яўлення. асабліва яно прыкметнае у зборніку к. буйло «курганная кветка» (1914), а таксама на «абразках» з. бядулі (1913), на першай рэдакцыі паэмы я. коласа «сымон-музыка» (1918)
Объяснение:
Периоды |
События |
Значение |
революции и |
||
основные даты |
||
1. Начало |
Взятие Бастилии; |
Падение абсолютизма и |
революции |
Декреты Учредительного |
«восстановление |
14 июля 1789 г.; |
собрания об отмене сословных |
французской свободы»; |
4-11 августа 1789 г.; |
привилегий и некоторых |
установление |
26 августа 1789 г.; |
феодальных повинностей; |
конституционной |
5-6 октября 1789 г.; |
Декларация прав человека и |
монархии; |
Сентябрь 1791 г. |
гражданина; |
Французы получили |
Поход на Версаль; |
естественные и |
|
Вареннский кризис; |
неотъемлемые права |
|
Принятие Конституции Франции |
человека |
|
2. Революционные |
Объявление войны Австрии; |
Свержение монархии; |
войны |
Штурм Тюильри и свержение |
Освобождение страны от |
20 апреля 1792 г.; |
монархии; |
интервентов; |
10 августа 1792 г.; |
Сражение у деревни Вальми; |
Установление диктатуры |
20 сентября 1792 г.; |
Провозглашение республики; |
|
Сентябрь 1792 г.; |
Казнь Людовика XVI; |
|
21 января 1793 г.; |
Установление якобинской |
|
2 июня 1793 г.; |
диктатуры; |
|
Июнь 1793 г. |
Принятие новой конституции |
|
3. |
Переворот 9 термидора; |
Падение якобинской |
27 июля 1794 г.; |
Принятие новой Конституции и |
диктатуры; |
Август 1795 г.; |
установление Директории; |
Установление |
9-10 ноября 1799 г. |
Переворот 18 брюмера |
Консульства |
1) 15-20 секунд.
2) Селен.
3) Белки.
4) Мясо, рыба, яйца.
5) 25-50 грамм.