Жәңгір хан (1801-1845) - Бөкей Ордасының соңғы ханы, Әбілхайыр ханның шөбересі, Нұралы ханның немересі, Бөкей ханның ұлы. Генерал-майор, Шын аты - Жиһангер. 1815 жылы әкесі мұрагерлік салтқа сәйкес хандық тақты Жәңгірге берген. Алайда, Жәңгір хан жас болғандықтан, Бөкейдің тапсыруы бойынша хандықты Бөкейдің інісі Шығай сұлтан басқарады. 1823 жылға дейін Жәңгір Астрахан губернаторы Андреевскийдің үйінде тәрбиеленіп, еуропаша білім алады. Сол жерде хандықты әкімшілік тұрғыдан басқару әдіс-тәсілдерін үйренеді. 1823 жылдан бастап билік хан тағының заңды мұрагері Жәңгірдің қолына көшеді. Бөкейұлы Жәңгір хан билік құрған кезеңде саяси жағдай шиеленісіп тұр еді. Сол тұстағы басқару мен жер бөлуде жіберілген кемшіліктерге орай, ол халыққа қарсы бір қатар әрекеттерге баруға мәжібүр болды. Бұл жағдайды Ресей қазақ хандығы аумағын отарлау мақсатында ұтымды қолдана білген. Қазақ халқы үшін негізгі экономикалық шектеулердің бірі қазақтарға Каспий теңізі, Жайық пен Еділ өзендерінің жағалауларындағы аумаққа қоныс аударуға тыйым салынуы еді. Шаруаның бұл өзендерден балық аулауға және мал суаруға құқы жоқ болған. Жәңгір ханның жүргізген саясатының ақыры И.Тайманов пен М.Өтемісов (1836-1837) бастаған шаруалар көтерілісіне әкеліп соқтырды. Бұл көтерілістің негізгі сипаты Ресей отарлаушылары мен феодалдар саясатыны жасалған қарсылық еді. Жәңгір хан көтерілісті Ресей әскерінің көмегімен басып тастайды. Орыс губернаторынан әкімшілік басқару әдістері бойынша алған дәрістері Жәңгірдің жүргізген саясатына үлкен ықпал етті. Хандықты басқару құрылымында ол бірқатар реформаларды жүзеге асырды. Билік жүргізуді басқаратын жүйеге руханият қызметі - ахун (қажы) енгізілді. Ахунның негізгі білімі хандықта рухани білім беру болды. Бұл реформалар барысында рухани қызметкерлер санының өзгеруі орын алды. Сонымен бірге мұсылман мектептері мен медреселердің санын көбейтті. Жәңгір хан билік еткен тұста Бөкей ордасында 1832 жылы сауда жәрмеңкесі (хан жәрмеңкесі) ұйымдастырылып, дәрігерлік бөлімше, 1938 жылы дәріхана, мұрағат ашылып, хандықтың алғашқы картасы жасалынды. Жәңгірдің басқаруымен Бөкей ордасында қазақтың шеберлері жасаған аса құнды әскери қару-жарақтар сақталатын мұражай құрылған. Жәңгір хан сауатты адам болған. Ол араб, парсы,орыс, татар, неміс тілдерін жақсы білген. 1841 жылы Ордада Жәңгір хан өз қаражатына жоғары мектеп ашып, М.Бабажанов, М.Бекмұхамедов, К.Шығаев, тағы басқалар білім алған. Сол жылы Жәңгір Бөкейұлы Қазан университеті жанындағы ғылыми кеңеске құрметті мүше болып сайланып, 1843 жылы генерал-майор атағын алады. Жәңгір хан асыл тұқымды жылқыларды өсірумен айналысқан. Ол қазақ шежіресін жинаумен, халықтың әдеби шығармаларымен шұғылданып, өзі де көптеген эпикалық туындылар жазған. 1844 жылы қазанда Жәңгірдің «Мұхтасар әл-фикғайат» атты еңбегі жарық көрген. Жәңгір хан тұсында Бөкей ордасында басқарудың жаңа жүйесі енгізіліп, хандық билер басқарған 12 әкімшілік орталыққа бөлінеді. Билер мен хандар кеңесі, тархандар институты қайта құрылған. Жәңгір хан екі мемлекет субъектілері арасындағы экономикалық қатынастарға бірқатар өзгерістер енгізді. Ол отырықшы өмірді жақтады, сондықтан да бұл процестің өріс алуы үшін жерге жеке меншікті енгізген. Ол салық жинауды күшейту бағытында да бірқатар істер атқарды. Мемлекеттік сауда саясаты тауар айналымының көлемін ең жоғары жеңгейге дейін кеңейту және көпестердің ағылып келуі үшін жәрмеңкелер ұйымдастыру бағытында жүргізілді. 1845 жылы Жәңгір хан кенеттен белгісіз жағдайда қайтыс болған. Ол Бөкей ордасының үшінші және ең соңғы ханы болды. Одан кейін хандық билік мұрагерге берілмей қалды. Басқарудың жаңа құрылымы - Уақытша кеңес Ресей империясының Бөкей ордасын басқару құралы болды.
СДЕЛАЙ ЛУЧШЫМ ОТВЕТОМ
УЧЕБА : Для каждого из нас школа – это второй дом. Здесь есть и вторая мама - наша первая учительница. Именно она научила нас писать, читать, логически мыслить. Учительница учит нас быть добрыми, честными, правильно общаться, дружить. Школа даёт нам опору, дарит тепло и радость. Каждое утро мы спешим в свой светлый класс, где тёплой улыбкой встречает нас учительница.Школа – это главная ступень в нашей жизни. Она формирует характер, учит нас правильно относиться к окружающему миру. В школе мы находим первых настоящих друзей и первую любовь. Школа - это то место, где мы переживаем первые радости побед и пытаемся скрывать горькие слёзы поражений. Школа учит нас преодолевать трудности и не останавливаться на достигнутом. В школе проходит множество мероприятий – интеллектуальных, спортивных и развлекательных. Именно такие мероприятия делают нас дружнее, сплочённее. Мы всегда будем помнить беззаботные школьные годы, наш школьный дом, наших учителей и одноклассников, которые стали для нас родными людьми.
ИГРЫ Я обожаю игры, хорошие и разные. Люблю и настольные, и подвижные, и ролевые игры. А сама я моя любимая игра – очень простая, проще и легче не бывает. Она объединила нас с моими друзьями, заставила нас подружиться. Эта игра в домик на дереве, типа реалити-шоу. Выбираем большое и мощное дерево и живем в нем целое лето, как эльфы. Днем, конечно.
Сначала мы все смеялись друг над другом, уж слишком игра казалась простой. Никто не мог ни с кем договориться. Потом мы все-таки приняли меры, чтобы на дереве можно было проводить время. Притащили туда книжки в полиэтиленовых пакетах, чтобы дождем не намочило. Развесили сушиться грибы на веревочках, ведь в настоящем доме должна быть кухня. Притащили картонки и полиэтиленовые покрывала, чтобы укрываться от дождя.
Мы «втянулись» в игру и целое лето использовали домик на дереве как место встреч. Придешь – а там кто-то есть, сидит, книжку читает, играет телефоном. Мы разводили рядом костерок, готовили чай в жестяных банках, потом дружно пили его. Конечно, наряжались в эльфов. Подружки притаскивали свои красивые обручи, браслетики, прозрачные покрывала и другие интересные, «сказочные» вещи.
Мы даже коврик постелили на нижней, толстой ветке дерева, чтобы показать, что это настоящий дом. Прицепили качели к ветке, чтобы качать малышей. Повесили сушиться букеты полевых цветов, чтобы в «доме» стало ароматнее. Наш «домик на дереве» стал густонаселенным, шумным, как гостиница!
ТРУД : Труд – неотъемлемая часть жизни каждого из нас. Даже самому ленивому приходиться трудиться, ведь иначе жизнь встанет на месте и перестанет двигаться.
Но это не только физическая нагрузка, работа на заводе, в полях, строительство и тому подобное. Можно трудиться и умственно, например, в школе. Все люди трудятся. Мы делаем домашние задания, записываем конспекты, контрольные, читаем, учимся чему-то новому и будем учиться в университете и дальше, всю жизнь.
Трудимся мы и в отношениях с окружающими, пытаемся поддерживать дружбу, взаимопонимание в семье и в любви. Самый сложный труд — это работа над собой. Над своими мыслями, своим поведением, своим телом.
Вся наша жизненная система построена на работе. Мы стали людьми именно потому что научились работать. Если вспомнить уроки, на которых нам рассказывали о происхождении человека, то перед глазами сразу возникают изображения копья и разных ножей, выточенных из камня, и называются они «Первые в мире орудия труда».
Сейчас же за свой труд люди получают зарплату, чтобы потом заплатить за это кому-то другому. Своеобразная взаимовыручка.
Человек, трудящийся в офисе, работает на благо компании, получает деньги за свой вклад, а потом платит за работу таксиста, что доставляет его до дома, продавцу, который приобрести товар, сантехнику за ремонт труб, воспитателям в детский сад, за присмотр своей дочки и многим другим. Так мы и существуем друг другу и всей планете.
Более глобальный взнос в развитие общества вносят ученые, работая умом. Благодаря им мы теперь знаем, как выглядит наша планета из космоса, можем передвигаться на собственном транспорте, пользоваться интернетом, электричеством и газом, лечиться от различных заболеваний, от которых раньше не было , и множеством других вещей.
ответ к заданию по физике
