Question

Як паказана прырода ў паэме “Новая зямля”?

Answer 1

Паэма «Новая зямля» напоўнена пейзажнымі замалёўкамі. Адна за другой ажываюць малюнкі прыроды, і мы разам з паэтам бачым сіняе неба, у якім «хмарачкі дзянныя» плывуць, «як гускі мгіладыя, чародкой белай над лугамі»; любуемся цяність;мі лясамі і бязмежнымі прасторамі палёў, дзе «на абшары, на шырокім»
Раскошна нівы красавалі,
А ў іх мільёны красак ззялі,
Як бы на небё тыя зоркі...
Мы ўяшляем свой родны край і ў летні час, калі сонейка шчодра рассыпае «праменні, стрэлы залатыя», а лугавіна «зіхціць у кветках», і халоднаю зімою, калі «над хатай, над гуменцам»
Сняжынкі жвавыя гуляюць,
Садок і дворык засцілаюць
Бялюткім, чыстым палаценцам.
У творы можна знайсці і апісанне восені з сумным шолахам траў, з баграю ў лесе і белым павуціннем, і малюнкі ранняй вясны з яе «таемнымі гукамі» , і апісанне летняй навальніцы з праліўным дажджом, маланкай-бліскавіцай і громам-перуном. Якуб Колас па-мастацку адлюстраваў прыроду Беларусі з энцыклапедычнай шырынёй.
Пейзажныя замалёўкі Якуба Коласа вызначаюцца яркасцю фарбаў і багаццем адценняў. Зоркае вока мастака заўважае і «пасівелую» салому на страсе гуменца, і «чорныя» гнёзды буслоў, на дубах, і «смугі сінюю пялёнку», што «ў летні час дымком завісае і даль задумай спавівае»
У кожным малюнку шмат руху і дынамікі. У цяньку ракітніку і лазняку бруіцца «травой заросшая крынічка», пад лёгкім встрыкам ходзяць «хвалі травяныя з прыемным спевам чарадою», «гамоніць пчолка над вуллямі», а маладыя бусляняты «нішчаць жалобна, як шчаняты, насы закідваюць угору і просяць есці ў сваю пару».
Замалёўка першага палёту буслянят такая яркая, што здаецца, бачыш усё сваімі вачамі. Такой жа маляўнічасцю вызначаецца апісанне хаты лесніка, старога гуменца і садочка. Пры дапамозе трапнага слова, удадага параўнання ці эпітэта паэт прымушае чытача не толькі бачыць прасторы палёў, чуць раз-настайныя гукі прыроды, але і адчуваць асалоду адпачынку ў цяньку дубоў ці ў зацішку гуменца ў час летняй спёкі.
Асноўнай асаблівасцю коласаўскага пейзажу з'яўляецца лірычнасць. Усе карціны прыроды сагрэты любоўю аўтара, прасякнуты лірычнай пяшчот-насцю. Паэт заўважае «прыгожыя загібы» лесу, якія так «міла йшлі каля сядзібы, што проста б імі любаваўся», што ў садзе «весела і міла» пчолка ў вуллях гаманіла», «прыемна пахла мёдам», што «жыта хораша гайдалась».
Атмасфера лірычнасці ўзмацняецца тым, што паэт успрымае прыроду як жывую істоту. У яго елкі з хвоямі стаяць «смутныя, бы ўдовы»; «на нівах жыта збажынкі лёгка гнуцца і людзям радасна смяюцца сваім прыемным, мілым спевам”.
З замілаваннем Якуб Колас апісвае лес — ён вырас у лесе, на ўсё жыцьцё яго палюбіў і, як ніхто з беларускіх пісьменнікаў, паэтычна адлюстраваў. Параўнанні выкарыстоўвае паэт для характарыстыкі лясных дрэў: елкі падобныя да крыжоў, а дубы — як вежы ці вартаўнікі, вербы — старэнькія кабеткі, маладая грушка — з тонкім станам дзяўчына. Лес, крыніца, луг, поле — Якуб Колас апісвае, быццам малюе. Але знешняя прыгажосць — як бы адзін бок іх паэтычнасьці. Ёсць і другі, дзе яны чаруюць і даюць пачатак казкам, прывідам, страхам.
Аўтар не адступае ад сваёй любві да маляўнічых пэйзажных замалёвак, паганскіх поглядаў на прыродныя з’явы. Навальніцу і мароз ён надзяляе душой, сонца выводзіць у вобразе багіні, якая «стрэлы-косы раскідае». Прырода ў Якуба Коласа — гэта частка Радзімы. Праз захапленьне роднымі краявідамі чалавек выяўляе свае патрыятычныя пачуцці. Аўтар выступае за гарманічнае суіснаванне чалавека і прыроды.