Формирование очертаний Северной Америки еще не закончено. На крайнем западе материка заложился крупный разлом земной коры — Сан-Андреас (рис. 299). Вдоль этого разлома две литосферные плиты движутся паРис. 299. Разлом Сан-Андреас раллельно друг другу. По разлому Сан-
Андреас западная часть Северной Америки сдвигается на юг. Эти движения приводят к частым землетрясениям, в том числе и сильным
Равнинная часть материка
В основании большей части материка лежит древняя Северо-Аме^икж] ская платформа. На этой спокойной в геологическом отношении поверх но
На рельеф северо-восточной части материка огромное влияние оказал Великий ледник, пришедший с Гренландии во время ледникового перио-
Да (рис. 302). Многокилометровый ледяной покров, как бульдозер, вы - рнвнивал неровности рельефа. Когда ледниковый период сменился эпо - 1оЯ потепления климата, ледник разрушился. На освободившейся ото ЛЬД! поверхности возникла холмистая равнина.
Ледник оставил огромные «царапины» на поверхности материка. Эти царапины были заполнены талыми водами. Так на территории, в занятой ледником, образовалось огромное количество озер. Но о них мы по - I оворим позже.
Литосфералық тақталар -Жер литосферасының мейілінше ауқымды бөліктері. Литосфералық тақталар тектоникасы, немесе жаңа жаһандык тектоника деп аталатын геотектоникалық тұжырымдамаға сәйкес, жердің литосфералық қабаты он бес шамалы ірі-ірі дербес литосфералық тақталарға дараланған; бұл тақталардың әрқайсысы астеносфера бетімен көлбеу бағытта ұдайы жылжып отырады (континенттер ығуы, мұхит түбінің спредингі). Әрбір литосфералық тақта мүхиттық орталық жоталардың нақ орта тұсына сәйкес келетін мұхиттық рифтер түрінде көрініс беретін созылу аймағынан Беньофф-Заварицкий-Вадати белдемі деп аталатын сығымдалу белдеміне қарай жылжиды. Аталған белдем екі қозғалмалы тақтаның бір-бірімен соқтығысу аймағы болып табылады, бұл соқтығысу жұқа мұхиттық литосфераның біршама қалың континенттік литосфера астына қарай сұғынуы (субдукция) немесе екі континенттің соқтығысуы (коллизия) нәтижесінде туындайды. Литосфералық тақталардың созылу не бір-бірінен ажырау шекаралары "дивергенттік шекаралар" деп аталса, олардың соқтығысу аймақтары "конвергенттік шекара" деп аталады. Литосфералық тақталар тектоникасы тұжырымдамасына сәйкес, Жер шарындағы тектоникалык белсенділік (жерсілкінулер, жанартаулар әрекеті, жылу ағымдарының жоғары мөлшері, цунами толқындары және т.б.) тек қана осы литосфера шекараларына шоғырланған (бұл өңірлер. Жекелеген Л.т-лардың көлбеу бағытта жылжу жылдамдығы орта есеппен жылына 1—2 см-ден 10—12 см-ге дейін жететіндігі анықталған. [1]