Антропогендік жүктеме — адамдардың және олардың шаруашылығының тұтас табиғатқа немесе оның жеке экологиялық құрамдас бөліктері мен элементтеріне (ландшафтқа, табиғи ресурстарға, тіршілік иелері түріне) тікелей және жанама ықпал әсерінің дәрежесі. Антропогендік жүктемеге экожүйеге кіретін (аңшылық, балық аулау, дәрілік өсімдіктерді жинау, ағаштарды кесу) түр популяциясының ресурстарын пайдалану, мал жаю, рекреациялық әсер ету, ластану (суқоймаға өнеркәсіптік, тұрмыстық және ауылшаруашылық ағындыларының төгілуі, атмосферадан салынды қатты заттектердің немесе қышқыл жаңбырлардың, т.б. түсуі), т.б. жатады. Егер антропогендік жүктеме жылдан - жылға өзгеріп отырса, онда экожүйе флюктуациясына, ал экожүйеге тұрақты әсер етсе, экологиялық сукцессияға себеп болады. Табиғатты ұтымды пайдалануда антропогендік жүктеме экологиялық нормалау көмегімен экожүйеге қауіпсіз деңгейге дейін реттеліп отырады.
Екстенсивний шлях розвитку (від лат. extensivus — розширяючий, подовжуючий б збільшення обсягів виробництва шляхом кількісного приросту всіх елементів продуктивних сил, насамперед факторів виробництва при незмінному рівні технічної основи виробництва. Наприклад, для збільшення випуску продукції вдвічі у дію вводиться така ж кількість машин, верстатів, устаткування і такої ж кваліфікації й рівня освіти працівники, такі ж форми організації праці, споживається вдвічі більше сировини, вдвоє зростають посівні площі тощо. В даному випадку продуктивність й ефективність праці залишаються незмінними. У цьому полягає головна відмінність Е. ш. р. від інтенсивного, який базується на впровадженні передових досягнень науково-технічного прогресу у виробництво, застосуванні нових технологій, підвищенні рівня освіти й кваліфікації працівників, поліпшенні форм і методів організації виробництва, економній витраті людських, фінансових і природних ресурсів тощо. Е. ш. р. народного господарства означає посилення затратного характеру економіки. Е. ш. р., як правило, тією чи іншою мірою поєднується з інтенсивним. Економіка колишнього СРСР, в т.ч. теперішня економіка України, розвивалась і розвивається в основному на екстенсивній основі. Але внаслідок обмеженості ресурсів цей шлях все більше стає безперспективним. Щоб перейти на переважно інтенсивний шлях розвитку, необхідно якісно вдосконалити всі елементи економічної системи: продуктивні сили, техніко — економічні відносини, відносини власності (насамперед економічної власності), господарський , механізм, проводити раціональну економічну політику.
Антропогендік жүктеме — адамдардың және олардың шаруашылығының тұтас табиғатқа немесе оның жеке экологиялық құрамдас бөліктері мен элементтеріне (ландшафтқа, табиғи ресурстарға, тіршілік иелері түріне) тікелей және жанама ықпал әсерінің дәрежесі. Антропогендік жүктемеге экожүйеге кіретін (аңшылық, балық аулау, дәрілік өсімдіктерді жинау, ағаштарды кесу) түр популяциясының ресурстарын пайдалану, мал жаю, рекреациялық әсер ету, ластану (суқоймаға өнеркәсіптік, тұрмыстық және ауылшаруашылық ағындыларының төгілуі, атмосферадан салынды қатты заттектердің немесе қышқыл жаңбырлардың, т.б. түсуі), т.б. жатады. Егер антропогендік жүктеме жылдан - жылға өзгеріп отырса, онда экожүйе флюктуациясына, ал экожүйеге тұрақты әсер етсе, экологиялық сукцессияға себеп болады. Табиғатты ұтымды пайдалануда антропогендік жүктеме экологиялық нормалау көмегімен экожүйеге қауіпсіз деңгейге дейін реттеліп отырады.