Биосфера (гр. биос—тіршілік, өмір, гр. сфера — шар) — бұл ұғым биология ғылымына XIX ғасырда ене бастады. Ол кездерде бұл сөзбен тек жер жүзіндегі жануарлар дүниесі ғана аталатын. Кейінгі кездерде биосфера геологиялық мағынада да қолданылады.[1]
A.
Биосфера.
Биосфера - жердің тіршілік қабаты. Географиялық қабық - литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфераның өзара әрекеттесуі. Биосфераны ғылымға 1875ж Зюсс енгізді. Биогеография - организмнің географиялық таралу заңдылықтарын зерттейді. Биоценоз-өсімдіктер мен жануарлардың майда ағзалардың бірлестігі. Географиялық қабық- жекелеген табиғат кешенінен тұрады. Табиғат кешені-табиғат компоненттерінің ұштасуы. Табиғат компоненттеріне топырақ, өсімдік, жануар т.б жатады. Ең ірі табиғат кешені-географиялық қабық немесе материктер мен мұхиттар. Табиғат зонасы-температурасы,жауын-шашыны, өсімдігі, жануары, топырағы өзара ұқсас ірі табиғат кешені. Табиғат зонасы 2 бағытта өзгереді: 1.Ендік зоналылық-табиғат зонасының ендік бағытта экватордан полюстерге қарай алмасып келуі. 2. Биіктік белдеулік-табиғат зоналарының тауларда биіктікке байланысты ауысып келуі. Биіктік белдеулерінің саны таулардың географиялық орнына және биіктігіне байланысты. Бір ендікте жатқан табиғат зонасының әр түрлі болуы мұхиттың алыс-қашықтығына жер бедеріне байланысты. Табиғат зонасы 2-ге бөлінеді: Өтпелі зона-орманды тундра, орманды дала, шөлейт, саванна. Тундра-субарктикалық белдеуде-мүк пен қына басым өскен, топырағы сазды, батпақты болып келеді. Орманды тундра-мүк пен қына қисық бұталы ағаштар өседі. Тайга-қылқан жапырақты орман зонасы,өсімдіктер:қарағай, шырша, самырсын. Дала-шөп басқан ағашсыз жазық жерлер. Шөлейт-дала мен шөлдің арасындағы өтпелі зона. Саванна-әр жерінде жеке немесе шоқ-шоқ бұталы ағаштар өсетін биік шөп басқан табиғат зонасы. Табиғат зонасының ауысып келуі климаттық белдеулермен сәйкес келеді. Арктикалық климаттық белдеу-арктикалық шөл мәңгі мұз басқан. Субэкваторлық климаттық белдеу-саванна Тропиктік климаттық белдеу-шөл Экваторлық климаттық белдеуде мәңгі жасыл ылғалды экваторлық ормандар. Географиялық қабықтағы ырғақтылық-күн мен түннің ауысуы. Географиялық қабықтағы заңдылық тұтастығы. Ырғақтылық заңдылығы-белгілі бір құбылыстардың уақыт ішінде қайталанып отыруы. Табиғат кешенінде жүретін үрдістер жылу мен ылғалға тәуелді.
Допустим один солнечный луч, падающий на землю прямо над головой 90 , а другой луч падает на землю под углом 30 °. Тригонометрия говорит нам, что синус угла 30 ° равен 1/2, тогда как синус угла 90 ° равен 1. Следовательно, солнечный луч, падающий на землю под углом 30 °, распространяет такое же количество света на вдвое большую площадь. (если мы представим, что в полдень Солнце светит с юга , ширина с севера на юг удваивается, а ширина с запада на восток - нет). Следовательно, количество света, падающего на каждую квадратную милю, составляет лишь половину этого количества.
Поэтому земная поверхность прогревается лучше там где солнечный луч имеет больший угол
Объяснение:
Украинский щит Гора Марганцевые руды, месторождения каменных
стройматериалов и керамического сырья
Волыно-Подольская плита Возвышенность Известняки, пески, глины и гипсы
Галицко-Волынская впадина Низменность Торф, песок
Донецкая складчатая область Гора Ртуть, полиметаллы с серебром и золотом,
каменный уголь, поваренная соль, гипсы,
известняки, огнеупорные глины, мел
Причерноморская впадина Низменность Песок, известняк, глина
Складчатая система украинских Карпат Гора Мелово-палеогеновый флиш,
известняк, базальт, сланцы
Складчатая система горного Крыма Гора Глинястые сланцы, кварцитовые
песчаники, известняк