ХІХ-ХХ ғасырдағы физика ғылымының жаңалықтары
Физика тарихындағы үшінші (қазіргі) кезең 19 ғ-дың соңғы жылдарынан басталды. Бұл кезеңде зат құрылысын, оның микроқұрылымын тереңірек зерттеу қолға алынды. Электрон ашылды, оның әсері мен қасиеттері зерттелді (Дж. Томсон, Г. Лоренц)
Электрондар динамикасына және электрондардың сәулелер өрісімен әсерлесуіне байланысты қазіргі физиканың ең жалпылау теориясы — салыстырмалық теориясы (А. Эйнштейн, 1906) пайда болды. Жаңа теория материя қозғалысын және сол қозғалысқа қатысты физиканың негізгі ұғымдары — кеңістік пен уақыт жөніндегі түсініктерді жаңа белеске көтеріп, олардың қасиеттері жөніндегі ғасырлар бойы қалыптасқан көзқарасты негізінен өзгертті. Салыстырмалық теориясы ғасырлар бойы қалыптасқан Ф. заңдарын түгелдей теріске шығарған жоқ, қайта оның қолданылу шекарасын анықтап берді. Мысалы, жарық жылдамдығына шамалас жылдамдықпен қозғалған денелерге Ньютон механикасының заңдарын қолдануға болмайтындығын көрсетті. Ядр. процестерде байқалатын энергия мен масса арасындағы байланысты өрнектейтін Эйнштейн формуласы салыстырмалық теориясының дәйектілігін онан әрі айқындай түседі. 1916 ж. Эйнштейн ашқан жалпы салыстырмалық теориясы әлемнің алыс түкпіріндегі материяның қозғалысы мен орнықтылығын теориялық жолмен зерттеудегі бірден-бір аса маңызды тәсіл болды. Бұл теория тартылыс жайлы ескі ілімді қайта құрып, жаңа сатыға көтерді.
М. Планк 20 ғасырдың басында заттың сәуле шығаруы және жұтуы үздіксіз жүретін қүбылыс емес, үздікті түрде, энергия үлестері күйінде өтетін қүбылыс екенін көрсетті. А. Эйнштейн, Э. Шрёдингер, Л. Де Бройль, В. Гейзенберг т. б. Планк идеясын онан әрі дамытып, оны математикалық тұрғыдан бір жүйеге келтірді. Кванттық теория және оның негізінде кванттық механика осылай қалыптасты. Кванттық теорияның негізінде атомның әр түрлі қасиеттері және оның ішінде өтіп жатқан процестер түсіндірілді (Н. Бор т. б.).
20 ғасырдың 2-ширегінен бастап атом ядросының қүрылымын және онда байқалатын процестерді зерттеуге, сондай-ақ элементар бөлшектер физикасының жасалуына байланысты физикадағы революциялық өзгерістер онан әрі жалғасты. 19 ғасырдың соңында радиоактивтілік және ауыр ядролардың радиоактивтік түрленуі ашылды (А. Беккерель, П.Кюри, М. Складовская-Кюри). 20 ғасырдың басында изотоптар анықталды. Э. Резерфорд сс-бөлшектермен атқылау арқылы азоттың орнықты (ыдырамайтын) ядросын оттек ядросына түрлендірді (1919). Физиканың дамуындағы келесі кезең нейтронның (1932) ашылуына байланысты болды. Бұл жаңалық ядроның қазіргі нуклондық моделін жасауға мүмкіндік берді. 1932 ж. позитрон, ал 1934 ж. жасанды радиоактивтілік ашылды. Ядролық физиканың дамуында зарядты бөлшек үдеткіштері елеулі роль атқарды.
20 ғасырдың 40—50 жылдары белгілі элементар бөлшектердің саны бірнеше есе артты. Электрон, протон, нейтрон, позитронмен (сондай-ақ фотонмен) қатар, мезондардьң бірнеше түрі, бейтарап бөлшек — нейтрино, нуклондардың қозған күйі ретінде қарастырылатын — гиперондар ашылды. 1955 ж. Э. Сегре бастаған американ физиктері — антипротонды, ал 1956 ж. американдық физиктердің басқа бір тобы — антипейтронды ашты. Сонымен В. И. Ленин айтқан «...Атом сияқты, электрон да сарқылмайды, табиғат шексіз...» (Шығ., 14-т., 285-6.) деген болжамның дәйектілігі онан әрі айқындала түсті.
Бізге қазіргі кездегі белгілі табиғаттағы заттар негізгі үш бөлшектен (протон, нейтрон, электрон) құралса, әлемнің басқа бір түкпірінде антибөлшектерден (антипротон, антинейтрон, позитрон) құралған материя да (антизат) болуы мүмкін. Бұл жайт тәжірибе жүзінде айқындалып, шындыққа да айнала бастады. 1965 ж. Брукхейвен қаласындағы (АҚШ) знергиясы 30 Гэвтік протондық үдеткіште, бериллийден жасалған нысананы протонның өткір шоғымен атқылау нәтижесінде алғашқы құранды антиядро — антидейтрон алынды. 1970 ж. Серпуховтағы (СССР) энергиясы 70 Гэв-тік протондық үдеткіштің көмегімен Менделеевтің периодты системасындағы екінші хим. элемент — гелийдің антиядросы — анти-гелий-3 ашылды. Антизаттың ашылуына байланысты, қазіргі кезде ғалымдар арасында, әлемнің алыс түкпірінде антизаттан түзілген антидүние болуы мүмкін деген болжам да бар.
Зат та, антизат та негізгі элементар бөлшектер мен олардың антибөлшектерінен тұрады. Дүние «кірпіштері» қызметін атқаратын бұл бөлшектерге берілген, «элементар» деген аттың өзі де, оның әрі қарай бөлінбейтін қарапайымдылығында болуы керек. Ал қа-зіргі кезде ғалымдар элементар бөлшектердің «элементарлығына» да шек келтіріп жүр. Элементар бөлшектердің де өзіндік ішкі құрылысы болатындығын дәлелдейтін құбылыстар байқалуда. Қазіргі үстем болып тұрған көзқарастың бірі бойынша шын мәнінде бөлінбейтін бөлшек бар, ал қалған бөлшектер олардың түрліше болып құра-луынан түзіледі. Осы пікір негізінде дамып, кең тараган болжам — кварктер теориясы. Бұл болжам бойынша элементар бөлшектердің басым көпшілігі осы кварктерден тұрады. Кварктердің де антибөлшегі — а н т и к в а р к т е р болуға тиіс.
Ломоносов Михаил Васильевич (1711-1765).
Відповідь:
Общение с американцами – это неизбежный этап социализации каждого, кто оказывается в США. Даже если вы приехали как турист, настоящий вкус Америки вы сможете ощутить, только начав взаимодействовать с местными жителями.
Сразу оговорюсь, что понять феномен «американского менталитета» крайне сложно — как минимум потому, что здесь, в стране эмигрантов, живет огромное множество разных людей со всех уголков света, с разной историей, разным уровнем образования и различным стажем жизни в США.
Америка – это китайские студенты, индийские программисты, украинские бизнесмены, японские художники и даже бывшие россияне, работающие на американское Минобороны. Пестрота национальностей и культур – это то, что делает эту страну успешной и завораживающе интересной.
И тем не менее, многие эмигранты из постсоветского жаловались, что в первые месяцы и даже годы своего пребывания в США сталкивались с определенными общими чертами «американского менталитета», непривычными для нашей культуры.
Ниже я попробовала перечислить некоторые наблюдения таких эмигрантов, которые, возможно, пригодятся новичкам и избежать досадных ошибок и завышенных ожиданий. Итак, при общении с американцами не стоит забывать, что:
1. Если вас хвалят, это еще ничего не значит. Американцы щедры на комплименты почти так же, как на улыбки, и их комплименты часто имеют такое же значение. Выходцы из России и постсоветских стран привыкли к тому, что похвала и профессиональное одобрение влечет за собой какие-то последствия: вас примут на работу, порекомендуют куда-то, окажут поддержку вашей деятельности, повысят по службе и т. д. При отсутствии таких последствий у многих эмигрантов остается ощущение, что их обманули или им бессовестно льстили.
Однако в Америке стоит привыкнуть к тому, что если вашу работу отметили как «необыкновенно нужную, важную и очень нам необходимую», это может не значить абсолютно ничего. Не стоит надеяться, что ваш собеседник будет стараться найти материальное подкрепление своим словам. И это не значит также, что он лжец и льстец. Похвала и выражение одобрения в Америке самоценно, оно воспринимается не только как вежливость, но и как поддержка человека ему поверить в свои силы. Во о том, где заканчивается поддержка и ободрение, и начинается манипуляция, на самом деле, не так поскольку и то, и другое представлено в американской повседневной культуре весьма широко. Но на всякий случай приготовьтесь к тому, что ожидать и требовать вам стоит лишь того, что закреплено в соответствующем договоре. Все остальное – это слова, которые стоит научиться ценить сами по себе.
Сюда же относится и ожидание «бартера». В России или в Украине существует негласное правило, согласно которому, если вы сделали что-то хорошее для человека, вы вправе рассчитывать на ответное добро. На практике такие ожидания далеко не всегда реализуются и у нас, однако сама правомочность подобных надежд под сомнение обычно не ставится. Жалобы людей, которые не дождались ожидаемой благодарности, мы привыкли воспринимать с сочувствием. В Америке же подобных ожиданий, скорее всего не поймут. Если вам не обещали ничего конкретного, это означает лишь то, что вам ничего не должны. Если же вы сделали для другого человека что-то, что он сам оценил как нужное и полезное, это была реализация вашего собственного желания – здесь же свободная страна, не так ли?
Пояснення:
восток потерпел не малое бедность голод нищету изза чего многие люди были бедными промышленная революция упала изза многочисленных воин