Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстың аса манызды ерекшелігі циклдік дагдарыстың ұзақ мерзімдік құрылымдық дағдарыспен тура келуінде болды. 30-жж. циклдік экономикалық дағдарыс әдетте әрбір 10—15 жылда бір рет келетін кұрылымдық дағдарысқа тура келді. Орыс ғалымы Н.Д.Кондратьев 20-жж. өзінде-ақ экономикалық дамудағы “үлкен циклдер”, немесе “ұзын толқындар” теориясын тұжырымдаған болатын. XX ғ. аса ірі экономикалық және саяси сілкіністері экономикадағы “ұзын толқындар” теориясының дұрыстығын дәлелдеп берді.
Экономикада “ұзын толқындар” деп ұзактығы шамамен алғанда 48—55 жылға созылатын экономикалық белсенділіктің оқтын-оқтын ауытқып тұруын айтады. Мұндай жарты ғасырлық аралық келетін кезеңдерде ин-дустриялық коғамның техникалық және технологиялық негізі жаңарып, бұл кұбылыс капиталистік өркениеттің басты-басты экономикалық аймактарының шаруашылықтарының барлық салаларын камтиды. Мұндай циклдер XVIII ғ. 80-ж. соңы мен 90-шы жж. басынан басталған болатын. Сол кезден бастап батыс елдері төрт “ұзын толқындарды” бастарынан өткізді, олардың әркайсысының бірінші жартысында конъюнктураны арттыратын кезеңі болса, сонынан төмендетін кезеңі болады. Арттыратын және төмендететін кезеңдердің түйіскен жерінің үлесіне әлеуметтік сілкіністердің көп бөлігі (соғыстар, революциялар, аса ірі әлеуметтік-саяси қақтығыстар) келеді.
Компас — самый простой и древнейший навигационный прибор. Ориентироваться на местности с компаса просто: намагниченная стрелка всегда указывает на север. Известное каждому школьнику при имеет очень длительную и интересную историю. Глядя на современные астрономические или радіокомпасы, трудно себе представить, что их прототип — кусочек магнитной руды, который люди придумали использовать для поиска направлений — появился задолго до нашей эры.
И снова китайцы.
Как и много других изобретений, которыми человечество пользуется и по сей день, компас изобрели древние китайцы. По некоторым данным, доисторические компасы появились за три тысячелетия до нашей эры, по другим — не ранее 2-го века до н.е.
Первая версия основывается больше на мифах, чем на исторических фактах. В Китае чтят императора Хуан-ди, который правил страной примерно в 2600 году до н.е.
Ему приписывается изобретение первого компаса, с которого правитель нашел путь в пустыне и свое войско от неминуемой гибели. Впрочем, исторически достоверных сведений об этом человеке нет.