Ағартушылық — қоғамдық-саяси ағым. Оның өкілдері ізгілік, әділеттілік идеялары мен ғылыми таным-білім негіздерін тарату жолдары арқылы қоғам кемшіліктерін түзетуге, оның талғам-талаптарын, саясатын, тұрмысын өзгертуге күш салды. Ағартушылар қатарында Вольтер, Руссо, Монтескье, Гёрдер, Лессинг, Шиллер, Гёте, Десницкий, Козельский т.б. болды. Олар өз уағыздарын қоғамның барлық топтары мен жіктеріне, әсіресе билік иелеріне бағыштады. Қоғамдағы кертартпа көріністердің бәрі адамдардың надандығынан, олардың өз табиғатын өзі түсінбеуінен деп білді. Ағартушылық шіркеулік идеология ықпалына, діни догматтарға, схоластик ой ағымдарына қарсы болды. Ағартушылар қоғам дамуындағы сананың айқындаушы рөлі туралы түсініктерге ден қойды. Ағартушылық 18 ғасырда әлеуметтік көзқарастардың қалыптасуына едәуір ықпал етті. Шығыс елдерінде бұл ағым біршама өзіндік сипатта өркен жайды.
К двадцатым годам 19-того столетия правительство пришло к выводу, что настало время отменить ханскую власть в Казахстане. Для этого имелись веские основания. Во-первых, сохранение ханской власти мешало царизму начать хозяйственную колонизацию края и присоединения южных и юго-восточных районов Казахстана к России. Во-вторых, ханы дискредитировали себя в глазах большинства населения. Из-за этого, назначаемых царем ханов народ уже воспринимал не как самостоятельных правителей, а как чиновников Российской империи.
В-третьих, после окончания войны с Францией царизм обладал достаточными военными и людскими ресурсами для окончательной ликвидации формального проявления независимости казахов — института ханской власти. К этому времени царизм разделил на несколько частей как Младший, так и Средний жузы. Это было очень удобно для управления кочевниками. В 1788 году значительная часть казахов во главе с султаном Султанбетом получила право «вечной кочевки» на правобережье Иртыша. Средний жуз был поделен на две части: на правобережных и левобережных. В 1801 году из Младшего жуза путем переселения на правобережье Урала была создана Внутренняя Орда. Свободные контакты между этими группами некогда единых жузов были запрещены.
P.S. Жуз— исторически сложившееся объединение казахов. Первые упоминания начало XVIII века. Всего образовалось три жуза: Старший жуз, Средний жуз и Младший жуз.