энциклопедиялық деректе «қыпшақ даласы – днепрден шығысқа қарай жетісу өлкесіне дейінгі ұлан ғайыр кеңістік, бұл далада түрік тектес – көшпелі қыпшақтар мекендеген. орыс жылнамаларында қыпшақтарды «далалықтар» (половцы), батыста оларды «кумандар» деп атады. венгрияда «ұлы кумания», «кіші кумания» атты облыстар бар» делінеді.
алайда, қыпшақтардың шығу тегі жөнінде бүгінгі тарих ғылымында көкейге қонатындай етіп түбегейлі тиянақталған бірде бір тұжырым жоқ. мысалы:
1. «оғыз ханның бір бегі соғысқа әйелін алып барып еді. өзі ұрыста өліп, қатыны қашып
құтылып, екі судың арасында тұрған ханның артынан жетті. әйел жүкті еді. толғағы келді. күн суық еді, кірейін десе үй жоқ, іші шіріген бір үлкен ағаштың қуысына босанды, ұл тапты. мұны естіген хан: «әкесі менің көз алдымда соғыста өлді, қамқоршысы жоқ» деп атын қыпшақ қойып, өз қамқорлығына алды. түркі тілінде іші қуыс ағашты қыпшақ дер еді, бұл ағаш ішінде туғандықтан, атын қыпшақ қоюы содан еді. бұл кезде іші қуыс ағашты шыпшақ дейді. қара халық тілі келмегендіктен к-нің орнына ш-айтып кеткен. бұл хан өз тәрбиесінде ұстады, жігіт болғаннан соң көп ел және нөкер беріп, оғыз ханға жау болған орыс, олақ, мажар, башқұр елдеріне жіберді. 300 жыл дон мен еділ атты екі үлкен өзеннің жағасында патшалық етті. барша қыпшақ елі соның нәсілінен шықты. оғыз ханның заманынан шыңғыс ханның заманына дейін дон, еділ, жайық аталатын бұл үш судың жағасында қыпшақтан өзге ел жоқ еді. ол жерде қыпшақтар төрт мың жылдай отырды, сондықтан ол жер дешті қыпшақ (қыпшақ даласы) деп аталды». ಠ‿ಠ
ответ:
».
объяснение:
измену грызла пёсья пасть,
метла врагов сметала,
и каждый, каждый мог пропасть,
и сколько пропадало…
н. п. кончаловская «наша древняя столица»
1566 год. российское царство. александровская слобода.
ранним студёным утром на крыльце появился высокий согбенный старец в чёрном куколе. темноту рассеивал светильник в его руке. в тусклом свете из-под нависших бровей сверкали серые впавшие глазки, куцая рыжеватая бородка окаймляла сухое лицо, большой загнутый нос придавал что-то птичье образу его. он сходил по каменным ступеням на двор; гулко раздавался стук игуменского посоха. широкий двор пересёк торопливо старец и исчез за дверью. теперь по узкой каменной лесенке поднимался он на звонницу. не раз смиренный игумен будил братию к службе колокольным звоном, как заботливый отец, наипаче думая о спасении душ чад своих. качнулся язык большого колокола и ударом своим всколыхнул тишину ночную. удары следовали один за другим, старец всё сильнее дёргал за верёвку, оглашая округу неистовым благовестным звоном. внизу на дворе замерцали огоньки. сначала появился один, вслед за ним другой, а затем уже десятки и сотни огоньков двигались и собирались возле соборной церкви. колокольный звон смолк. игумен спускался по лесенке на двор. в длинных чёрных ризах с посохами в руках братия стояли, выстроившись в два ряда. игумен ступал по трескучему снегу меж братьев своих. на паперти он передал светильник чернецу с хитрыми азиатскими глазками, обронив небрежно: «михайле, о делах наших после поговорим».