Спитамен , Сыпатай (шамамен біздің заманымыздан бұрын 345 – 326) – сақ қолбасшысы. Әкесі соғдылық, шешесі сақ қызы. Әкесі жас кезінде гректерге тұтқынға түсіп, Афинаға құлдыққа жіберілді. Спитамен Афинада скиф жасағының құрамында тәрбиеленді. Ол Александр Македонскийдің Азияға жорығы алдында сақ даласына қайтып оралды. Спитамен македон басқыншыларына қарсы 3 жыл бойы партизандық соғыс жүргізді. Әсіресе біздің заманымыздан бұрын 329 – 328 жылдары Спитамен басшылығымен сақтар соғды жерінде Македонскийге күшті қарсылық көрсетті. Ежелгі грек тарихшысы Арриан Македонскийдің Сырдариядан жүзіп өтіп, сақтарға қалай шабуыл жасағаны туралы жазады. Бұл шабуылда грек-македон әскерлері қырғынға ұшырай жаздады. Күннің ыстығы, сақтардың жиі-жиі қолайсыз шабуылдары мен соғысу тактикасы гректерді әбден әлсіретті. Сақтар грек гарнизоны орналасқан Марқандты (Самарқанд) қоршауға алды. Македонский көмекке әскер жіберді. Спитамен шегінген сыңай танытты. Гректер “қорқып қашқан көшпелілердің соңынан қуа жөнелгенде, Спитамен кері бұрылып шабуылға шықты. Гректер өзендегі кішкентай аралға қарай қашты. Бұл жерде скифтер мен Спитаменнің атты әскері оларды қоршауға алды да садақпен атып, түгел қырып салды”, – деп жазады Арриан.
1) реформы Петра I ознаменовали оформление абсолютной монархии в отличие от классической западной не под влиянием генезиса капитализма, балансирования монарха между феодалами и третьим сословием, а на крепостническо-дворянской основе;2) созданное Петром I новое государство не только существенно повысило эффективность государственного управления, но и послужило главным рычагом модернизации страны;3) по своему масштабу и стремительности проведения реформы Петра I не имели аналогов не только в российской, но и, по меньшей мере, в европейской истории;4) мощный и противоречивый отпечаток наложили на них особенности предшествующего развития страны, экстремальные внешнеполитические условия и личность самого царя;5) опираясь на некоторые тенденции, наметившиеся в XVII в. в России, Петр I не только развил их, но и за минимальный исторический промежуток времени вывел ее на качественно более высокий уровень, превратив Россию в могущественную державу;6) платой за эти радикальные изменения явилось дальнейшее укрепление крепостничества, временное торможение формирования капиталистических отношений и сильнейший налоговый, податный нажим на население;7) несмотря на противоречивость личности Петра и его преобразований, в отечественной истории его фигура стала символом решительного реформаторства и беззаветного, не щадящего ни себя, ни других, служения Российскому государству. У потомков Петр I — практически единственный из царей — по праву сохранил дарованный ему при жизни титул Великого.
