мәншүк жиенғалиқызы мәметова (шын есімі мәнсия) — 1922, орал облысы бөкей ордасы ауданы ,— 1943 ж. қазанның 16-ы — қаһарман қазақ қызы, кеңес одағының батыры (1944).шын есімі мәнсия. анасы еркелетіп моншағым дей бергеннен, мәнсияның тілі келмей өзін мәншүк деп кеткен.
мәншүктің өз әкесі - жиенғали мәметов. бірақ жиенғалидің інісі ахмет мәметовте болмаған соң, 1925 жылы мәншүкті сол кісінің қолына берген.
ахмет саратов қаласында оқып жүргендіктен, мәншүкті өзімен бірге сол жаққа алып кетеді. көп ұзамай аласапыран заман басталады да, ахмет бірнеше жыл ағасымен хабар алыса алмай қалады. кейін 1931 жылы алматыға келгеннен соң, жылдың соңында бір-ақ естиді: ағасы жиенғалидің аштықтан көз жұмған екен. ахмет мәметов - қазақтан шыққан алғашқы дәрігерлердің бірі, өзі алашордашы, бейімбет майлин, құдайберген жұбановтармен жақын араласқан. сондықтан да 1938 жылдың қаңтар айында ұсталып кетеді.
ахметтің әйелі әмина мәметова - әбілқайыр ханның тұқымы. атасы молда, әкесі елге сыйлы болған, өзі патша заманында әйелдер гимназиясында оқыған, саратовта аспирантура бітірген, елге келген соң әдебиет пәнінің мұғалімі болып, сол кездегі газеттерге сыни мақала жазып тұрған.павлодар облысының колхозшылары батыр қыздың құрметіне мәншүк атындағы танк колоннасын құруға қаражат жинады.
туған жерінде оған ескерткіш орнатылған
невель, алматы, орал, т. б. қалаларда мәншүк атында көшелер бар.
республиканың ондаған мектептері, қызылорда қыздар педагогикалық училищесі мәншүк есімімен аталады.
қаһарман қыздың өмірі мен өшпес ерлігі жайлы «мәншүк туралы жыр» (авторы — а. михалков-кончаловский, режиссері м. бегалин) көркем фильм түсірілді.[
ответ:XVIII-XX ғасырларда қазақ даласында Ресей отаршылдарына қарсы бірнеше ірі-ірі ұлт-азаттық қозғалыстары болды. Қазақ халқының тәуелсіздік пен дербес даму жолындағы күресінің негізгі кезеңдері:
Сырым Датұлының басқаруымен отаршылдыққа қарсы қозғалыс (1783-1797);
Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлының ұлт-азаттық қозғалысы (1836-1838);
Кеңесары Қасымұлының ұлт-азаттық көтерілісі (1837-1847);
Жанқожа Нұрмұхамедұлының көтерілісі (1856-1857);
Есет Көтібарұлының қозғалысы (1868-1869);
Маңғыстаудағы шаруалар қозғалысы (1870).
Аталған қозғалыстардың барлығы отарлық езгі мен қанауды жоюға бағытталды. Мұның ішінде, Ресейдің және көрші мемлекеттердің саясатына, Қазақстанның ішкі өміріне тигізген эсерімен, ұзаққа созылуы және ауқымдылығымен ерекшеленетін өз халқының тәуелсіздігі мен еркіндігі үшін күрескен Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс, қазақ елінің тарихында маңызы зор, ең көрнекті оқиға болып табылады. Ұлт-азаттық қозғалыс көсемдері қазақ халқының жадында ұлт батырлары ретінде қалды.
Кейінірек, қазақ халқының ұлт-азаттық көтерілісінің түкпірінде саяси және ұлттық ой-санасының өсуіне ықпал ететін автономия алу ниеті тұрды. XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында қазақтың интеллектуалды және саяси зиялы қауымының әлемдік аренаға шығуы қоғамдық өмірде қозғалыс тудырып, Алаш партиясы мен «Алашорда» қазақ автономиясын дүниеге әкелді.