Таулар туралы диалог.
– Сәлем, Айман! Қалың қалай?
– Сәлем, Жайна! Жақсымын, өзің ше?
– Менде де бәрі жақсы. Саған бір өтінішім бар еді.
– Иә, айта берсең болады.
– Мен дүйсенбі күні ауырып, сабаққа келе алмадым ғой. Сол күні географиядан таулар туралы өтіпсіңдер. Ал бүгін жаңа сабақ бастап кетті. Мен таулар тақырыбын аздап түсінбей қалып едім. Сұрақтар қойып отырсам, жауап бере аласың ба?
– Әлбетте. Нені түсінбедің?
– Таулардың не екенін білемін, бірақ қалай пайда болатынын түсінбедім.
– Таулар жерсілкінулер мен жанартау атқылауынан жиі көтеріліп, әдетте тектоник аймақтарда пайда болады.
– Түсінікті. Ал қандай түрлері бар?
– Таулар алып жатқан көлеміне,құрылымына,жасына қарай: жота, тау жүйесі, тау массиві, таулы қырат, таулы үстірт, тау сілемі болып бөлінеді.
– Мәссаған! Ал биіктігіне қарай ше?
– Тауларды биіктігіне қарай аласа (1000 м-ге дейін), орташа (1000 – 3000 м), биік таулар (3000 м) деп бөледі. Бұны жаттап ал, жарай ма?
– Жарайды. Қазақстандағы ең биік тау Хантәңірі екенін білемін. Ал әлемдегі ше?
– Біле жүр. Дүние жүзіндегі ең биік тау – Гималайдағы Джомолунгма.
– Керемет! Саған көптен-көп рақмет!
– Оқасы жоқ!
Эссе
Бақытты отбасы қандай болу керек?
Отбасы – сенің туғандарың,ең жақын жандарың.Отбасыда қанша адам бары маңызды емес.Маңыздысы отбасы ішіндегі қарым-қатынас."Отбасының өнегесі – Отан өнегесі" демекші,отбасындағы тәрбие ертең ел болашағында үлкен рөл атқарады.Сондықтан да,отбасының бақытты болуы аса маңызды.Осы кезде "бақытты отбасы қандай болуы керек?" деген сұрақ туындайды.
Бақытты отбасында,ең алдымен,түсіністік пен сыйластық болуы керек.Отбасындағы адамдар бір-бірімен түсініспесе жанжалдар тууы мүмкін.
Екіншіден,әрине,отбасы мүшелері бір-біріне қол ұшын созуға,қолдауға дайын болуы қажет.Бала сабақ оқудан қиналса,барынша көмектес,түсіндір.Ана жұмыстан шаршап келіп,үй шаруасына кірісіп жатса,оған да қол ұшын соз.Және отбасы мүшесі алысқа кетсе,хабарлап,жағдайын сұрасып тұру керек.
Үшіншіден,отбасында үндестік орнаса,ол отбасы бақытты саналмақ.Яғни,жағдайлары жақсы болса және жоғарыда аталып кеткендей қағидалардың бәрі сақталып,үндессе отбасы нағыз бақытты отбасы болады деп білемін.