Неологизмдер – ғылым мен техниканың дамуына байланысты тілге ене бастаған жаңа сөздер. Мысалы: кеден, ұшақ, жарнама, делдал, зейнетақы, саябақ т.б.
Неологизм негізінен мына жолдармен жасалады:
Бұрыннан бар сөздерге түрлі жұрнақтарды қосу арқылы: оқулық, көрермен, балмұздақ, өміршең т.б.
Жалқы есімдерді жалпы есімдерге айналдыру арқылы: суворовшылар, мичуриншілер т.б.
Екі сөзді біріктіру арқылы: келіссөз, ұлтаралық, жетіжылдық т.б.
Кейбір неологизмдер сөз тіркесінен де жасалады: агротехникалық шаралар, жергілікті тыңайтқыштар, шаруашылық дақылдары т.б.
Мысалы: Менің ағам "кеден қызметінің үздігі" марапатына ие болды.
Қазіргі таңда көптеген жарнама ғаламтор арқылы жасалады.
Биылғы жылдың шілде айынан бастап зейнетақы мөлшері тоғыз пайызға көтеріледі.
Демалыс күндері отбасымызбен Жеңіс саябағында серуендегенді ұнатамыз.
Мамыр айының соңғы күндері оқулықты кітапханаға тапсырып, оқушылар бір демалып қалады.
Кеше Мәдениет үйінде өткен Қуандық Рахымның концертінде зал көрермендерге лық толы болды.
Абай Құнанбайұлының «Әсемпаз болма әрнеге» өлеңі 1894 жылы жазылған. Бұл өлең ең алғаш Абайдың 1909 жылғы жинағында жарық көрген (6-бөлік. Нәсихат туралы, 54 бет). Ұлы ақын аталған өлеңін өзі үміт еткен талапкер жастарға арнаған. Туған халқына қадірлі адам болудың, қасиетті адал азамат болудың сипаттарын суреттеп түсіндіре келіп, қауымға пайдалы жан бол: «Сен де бір кірпіш дүниеге, кетігін тап та бар, қалан!» деп, айқын жол нұсқап береді.
«Көп наданнан» көңілі қалып түңілсе де, жас ұрпақтан түңілмейді, үмітін үзбейді, соларға сеніп, өсиетін соларға арнап айтады.
«Әсемпаз болма әрнеге» өлеңі халық ішінде сонымен қатар бүлдіршіндердің арасында ең көп тараған өлеңдердің бірі. Абайдың «Жидебай-Бөрілі» мемлекеттік қорық-музейінің ұйымдастыруымен жыл сайын мектеп жасына дейінгі балалар арасында дәстүрлі «Әсемпаз болма әрнеге» байқауы өткізіліп келеді.