ескендір поэмасы — абайдың гуманистік көзқарасын тереңірек танытатын елеулі сюжетті туындысы. поэма шығыста ескендір зұлқарнайын деген атпен белгілі, еуропада александр македонский аталатын ежелгі грек қолбасшысының өмірі жайындағы аңызга құрылған. ескендірді еуропа ақындары да, шығыстың фирдоуси, низами, әлішер науаи, жәми сияқты ұлы ақындары да жырларына косқан. абай бұл тақырыпты ескі үлгінің ешқайсысын алмай, өзінше жырлаған. ақын ескендірдің өмірбаяндық деректерін дәл келтіреді де, оның дүние жүзін жаулап алмақ болған шапқыншылық саясатын сынауға ауысады. соған орай поэмаға жас кезінде ескендірдің тәрбиешісі болған ұлы философ-гуманист аристотельді кіргізеді. әңгімеде жауыздыққа жетелейтін тойымсыздық екенін көрсете келіп, әділдік, даналықты соған қарсы қояды. қақпа мен ң көз сүйегін символ ретінде алады да, ол жұмбақтарды ақылға шештіреді.
2.Алтайдағы қасиетті орындардың бірі — Мұзтау (4506 м.). Мұзтау — Алтай тауының ең биік шыңы. Үндінің қасиетті аңыздарында Мұзтау ды «төрт мұхиттың кіндігі» деп сипаттайды. Шынында да, Мұзтау Солтүстік мұзды мұхит, Тынық мұхит пен Үнді мұхит сияқты үш мұхиттың дәл ортасында орналасқан. Ежелгі жазбаларда ол «Жер кіндігі» деп аталады. Мұзтауда ежелгі адамдар өмір сүрген үңгірлер, түркі заманынан қалған ескерткіш көп. Ең терең үңгір «Экологиялық» деп аталады. Оның ұзындығы — 3 шақырым, ал төмен қарай 345 метрге созылған. Ары қарай жерасты өзені басталатындықтан, зерттелмеген.
Жер шарының энергетикалық өрісі Мұзтауда тоғысқан. Оның энергетикалық өрісі ғарышпен байланысты. Келген адамдарға Мұзтау күш береді, денсаулығын түзейді Адамдар біресе Мұзтаудың әдемілігіне қызы ғады, біресе қасиетіне таңғалады.