Менің ойымша қазіргі барлық әжелердің бейнесі нағыз әже бейнесіне сай келмейді. Мүмкін арасында иманды да өте ақылды әжелер бар, бірақ ондай әжелердің саны күннен-күнге азайып келеді. Мысалы өткен замандағы немесе өзіміздің аналары, яғни әжелерді алып қарасақ ақылы жасына сай, өте пысық әйелдер болған. Ал қазіргі жасы үлкен әйелдерді қарастырсақ, мейлі бәрі емес бірақ көбісі жастармен жарысып киінеді, 21 ғасырға сай болайын деп түрлі нәрселерді пайдаланады.Әрине әжелерді құрметтеу қажет, себебі олар өмірін көрген, қиындықтарды өткізген,бірақ олардың барлығы құрметке лайық емес. Заманға сай болу үшін өзіне жараспайтын қылықтарды істеп, жастар бізді құрметтесін деген оймен жүретіндерде жеткілікті. Бір жағынан айтып кеткендей өткен заманның әжелері жан-жақты болған, олар тек бала бағу оларға ақыл үйретуді ғана үйретіп қоймай, жүректері иманға толы болған, уақытылы намазын тыстамай үнемі дәретпен таза жүрген. Ал қазіргі әжелердің барлығы ондай емес деп ойлаймын. Діни сауаттылық өмірге қажетті, себебі ол арқылы да баланы дұрыс жолға салуға болады. Қорыта келе, айтқым келгені қазіргі заманғы әжелер бейнесі иманды да ибалы, ақыл үйрететін, тек баланы ғана емес өзге адамдарға да жақсы ықпалы тиетін, жақсы ойлар тудыратын бұрынғы әжелерімізге ұқсағаны жөн
Атау септік (Именительный падеж) Кім? – кто? Не? - что? Жалғауы жоқ (Нет окончания) С о ң ғ ы д ы б ы с (последний звук)
Ілік септік (Родительный падеж) Кімнің?- чей? Ненің?- чего? Дауысты, үнді (после гласных и согласных н,ң,м) - ның –нің - ж,з,р,л,й,у дыбыстарынан соң (после данных звуков) - дың – дің - к,п,с,т,ф,ш,қ,б,в,г,д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - тың - тің-
Барыс септік (Дательный падеж) Кімге?- кому? Неге?- чему? Қайда?- куда? Дауысты және н, ң, м, ж, р, л, й дыбыстары- нан соң (после гласн-ных и данных согл) - ға - ге -а –е - п, с, т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - қа - ке -1 және 2 жақтың тәуелдік жалғауларынан кейін -а, - е- (после притяжат.окончаний 1 и 2 лица; -а, - е-)3 жақта (после 3 лица- на - не -)
Табыс септік (Винительный падеж) Кімді? - кого? Нені?- чего? Кімін?- кого? Несін?- чего? Дауысты (после гласных) -ны - ні - н м, н, ң , з, ж, р, л, й, у дыбыстарынан соң (после данных звуков) - ды - ді - к, қ,п,с,т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - ты - ті -
Жатыс септік (Местный падеж) Кімде?- у кого? Неде?- на чем? в чем? Қайда?- где? Қашан?- когда? Дауысты және м, н, ң, з, ж, л, р, й дауыссыздарынан соң (после гласных, также после данных согл) - да - - де - -сы, - сі- тәуелдік жалғауларынан соң (после данных притяжательных окончаний) - нда - - нде - к, қ, п, с, т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - та - - те -
Шығыс септік (Исходный падеж)Кімнен? - от кого? от чего? Қайдан?- откуда? Қалай?-как? Дауысты және з, ж, р, л дауыссыздарынан соң (после гласных и данных согласных) - дан - ден - м, н, ң, сы, сі дыбыстарынан соң (после данных звуков) - нан - нен - к, қ, п, с, т, ф, ш, б, в дыбыстарынан соң (после данных звуков) - тан - тен -
Көмектес септік (Инструментальный падеж)Кіммен?-с кем? Немен?-с чем? Қалай?- как? Дауысты және м, н, ң, р, л дауыссыздарынан соң (после гласных и данных согласных) - мен -менен - з,ж дыбыстарынан соң (после данных звуков) - бен - бенен к, қ, п, с, т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - пен - пенен -
Атау септік (Именительный падеж) Кім? – кто? Не? - что? Жалғауы жоқ (Нет окончания) С о ң ғ ы д ы б ы с (последний звук)
Ілік септік (Родительный падеж) Кімнің?- чей? Ненің?- чего? Дауысты, үнді (после гласных и согласных н,ң,м) - ның –нің - ж,з,р,л,й,у дыбыстарынан соң (после данных звуков) - дың – дің - к,п,с,т,ф,ш,қ,б,в,г,д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - тың - тің-
Барыс септік (Дательный падеж) Кімге?- кому? Неге?- чему? Қайда?- куда? Дауысты және н, ң, м, ж, р, л, й дыбыстары- нан соң (после гласн-ных и данных согл) - ға - ге -а –е - п, с, т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - қа - ке -1 және 2 жақтың тәуелдік жалғауларынан кейін -а, - е- (после притяжат.окончаний 1 и 2 лица; -а, - е-)3 жақта (после 3 лица- на - не -)
Табыс септік (Винительный падеж) Кімді? - кого? Нені?- чего? Кімін?- кого? Несін?- чего? Дауысты (после гласных) -ны - ні - н м, н, ң , з, ж, р, л, й, у дыбыстарынан соң (после данных звуков) - ды - ді - к, қ,п,с,т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - ты - ті -
Жатыс септік (Местный падеж) Кімде?- у кого? Неде?- на чем? в чем? Қайда?- где? Қашан?- когда? Дауысты және м, н, ң, з, ж, л, р, й дауыссыздарынан соң (после гласных, также после данных согл) - да - - де - -сы, - сі- тәуелдік жалғауларынан соң (после данных притяжательных окончаний) - нда - - нде - к, қ, п, с, т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - та - - те -
Шығыс септік (Исходный падеж)Кімнен? - от кого? от чего? Қайдан?- откуда? Қалай?-как? Дауысты және з, ж, р, л дауыссыздарынан соң (после гласных и данных согласных) - дан - ден - м, н, ң, сы, сі дыбыстарынан соң (после данных звуков) - нан - нен - к, қ, п, с, т, ф, ш, б, в дыбыстарынан соң (после данных звуков) - тан - тен -
Көмектес септік (Инструментальный падеж)Кіммен?-с кем? Немен?-с чем? Қалай?- как? Дауысты және м, н, ң, р, л дауыссыздарынан соң (после гласных и данных согласных) - мен -менен - з,ж дыбыстарынан соң (после данных звуков) - бен - бенен к, қ, п, с, т, ф, ш, б, в, г, д дыбыстарынан соң (после данных звуков) - пен - пенен -
Менің ойымша қазіргі барлық әжелердің бейнесі нағыз әже бейнесіне сай келмейді. Мүмкін арасында иманды да өте ақылды әжелер бар, бірақ ондай әжелердің саны күннен-күнге азайып келеді. Мысалы өткен замандағы немесе өзіміздің аналары, яғни әжелерді алып қарасақ ақылы жасына сай, өте пысық әйелдер болған. Ал қазіргі жасы үлкен әйелдерді қарастырсақ, мейлі бәрі емес бірақ көбісі жастармен жарысып киінеді, 21 ғасырға сай болайын деп түрлі нәрселерді пайдаланады.Әрине әжелерді құрметтеу қажет, себебі олар өмірін көрген, қиындықтарды өткізген,бірақ олардың барлығы құрметке лайық емес. Заманға сай болу үшін өзіне жараспайтын қылықтарды істеп, жастар бізді құрметтесін деген оймен жүретіндерде жеткілікті. Бір жағынан айтып кеткендей өткен заманның әжелері жан-жақты болған, олар тек бала бағу оларға ақыл үйретуді ғана үйретіп қоймай, жүректері иманға толы болған, уақытылы намазын тыстамай үнемі дәретпен таза жүрген. Ал қазіргі әжелердің барлығы ондай емес деп ойлаймын. Діни сауаттылық өмірге қажетті, себебі ол арқылы да баланы дұрыс жолға салуға болады. Қорыта келе, айтқым келгені қазіргі заманғы әжелер бейнесі иманды да ибалы, ақыл үйрететін, тек баланы ғана емес өзге адамдарға да жақсы ықпалы тиетін, жақсы ойлар тудыратын бұрынғы әжелерімізге ұқсағаны жөн