Түргеш қағанаты (түркіше: - Türügesh) — 704-756 жылдары билік құрған, Батыс Түрік қағанатының ыдырауы нәтижесінде құрылған ерте ортағасырлық түркі мемлекеті. Батыс Түрік қағанатының мемлекеттік-әкімшілік, әскери және мәдени дәстүрлерін жалғастырған және уақытында сол елдің сол қанатына жатқызылған. Дулу тайпа құрамының ішіне жатады, түргештердің өзі қара және сары түргеш болып бөлінгені белгілі. (Кейбір тарихи деректер бойынша, "сары" және "қара" деген тайпа бөліктерін этникалық емес, саяси жағынан қарастырған жөн. Демек, Сақал қаған болған кезде түргеш қағанаты екіге бөлініп кетеді. Біреуінде Сақал өзі қаған болған, ал екіншісінде халықты басқарған Сұлу. Сақалға бағынатын халықты "сары түргеш", ал Сұлуға бағынған халықты - "қара түргеш" деп атаған.
Ұлы астанасы Субя
Орналасқан жері
Іле өзені мен Шу өзені аралығында, Іле Алатауынан Балқаш көлінің оңтүстігіне дейін.
Түргештер - Батыс Түрік қағанатындағы бес арыс ел дулаттың белді тайпасы. Шежіре деректерінде "сары үйсін" деп аталады. Түргештер Іле мен Шу өзені аралығында, Іле Алатауынан Балқаш көлінің оңтүстігіне дейінгі өңірде көшіп-қонып жүрген. Бұл өлке мал шаруашылығына қолайлы, құнарлы өріс-қоныс болды. Сонымен қатар отырықшы егіншілік ошағы, біршама көркейген қалалары бар бай өлке еді. Шығыс пен батыс арасындағы сауда-керуен жолының осы өңірді басып өтетін басты бөлігі түркештердің бақылауында болды. Бұл жағдай түркештердің әскери-саяси және шаруашылық қуатын арттыра түсті.
Антоним, синоним, омоним сөздерді қатыстырып, сөйлем құрау.
Антонимдер:
1. Бүгінгі концертке ауылдың үлкен – кіші тұрғындарының барлығы жиналыпты.
2. Әдетте, мектеп оқушылары сабаққа бірыңғай ақ түсті жейде мен қара түсті шалбар киеді.
3. Дене шынықтыру сабағында бойымыздың ұзын - қысқасына қарай сапқа тұрамыз.
4. Бұл дүкенде қымбат зергерлік бұйымдармен қатар бағасы арзан, қолжетімді де бұйымдар жеткілікті.
5. Бүгін күн жексенбі болған соң үйіміздің жанындағы дүкен сағат тоғызда ашық екен деп келсем, әлі жабық екен.
Синонимдер:
1. Менің жеңгем айдай сұлу, өте әдемі, көрікті келіншек.
2. Биыл анамыздың мерейтойына байланысты бағалы, құнды сыйлық іздестірудеміз.
3. Асыққан кезде «Бәйтерек» пойызына мінсең болады, ол - өте жылдам, әрі жүйрік.
4. Балалы болу, перзент сүю – әрбір отбасының арманы.
5. Халқымыз Ұлы Отан соғысы кезінде елін қорғаған ержүрек, батыл, әрі батыр қаһармандарын мақтан тұтады.
Омонимдер:
1. Оқушылар асыға күтетін мезгілі жаз де басталып кетті.
2. Үйіңе аман – есен жеткен соң маған міндетті түрде хабарлама жаз.
3. Бүгін ұйықтап жатқанымда таңға жуық керемет түс көрдім.
4. Сен қандай түсті киімдерді ұнатасың?
5. Бүгін ерте тұрып, біраз шаруа істеп едім, түс ауа қатты шаршап қалдым.