Ғылыми фантастика — көркем әдебиетте, сондай-ақ кино, кескіндеме және т.б. өнер салаларында қалыптасқан жанр. Ғылыми фантастика өнердегі дербес жанр ретінде XX ғасырда қалыптасқанымен, оның қайнар бастаулары ежелгі әпсаналарда, ауыз әдебиетінде жатыр. Оған қиял-ғажайыптық, ертегілік қасиет те тән. “Фантастика” ұғымының өзі де қиялдану өнеріне байланысты пайда болған. Әдебиетте ғылыми фантастика ғылыми поэзия және ғылыми проза болып екі пішімде қалыптасты. Қазіргі қазақ әдебиетіне ғылыми фантастика дербес жанр ретінде XX ғасырдың 70—80-жылдары республика жазушыларының шығармалары арқылы қалыптасты. Зерттеушілер қазақ әдебиетіндегі ғылыми фантастика жанрының алғашқы белгілерін ертегілерден (“Ер Төстік”, “Ұшқыш кілем” т.б.), аңыздардан (“Қорқыт ата”, “Бабатүкті шашты Әзіз” т.б.) таратып, болашақты болжай білген халық қиялының ұшқырлығына тәнті болуда. Кинода ғылыми фантастика жанры XX ғасырдың басында қалыптаса бастаса, бейнелеу өнеріндегі ғылыми фантастика жанры көбінесе көркем шығармалардың сюжеттері негізінде қалыптасқан.
Оқылым мәтіні бойынша 2 проблемалық сұрақ құрастырыңыз.
- Жоқ, ауаны тап-таза деп айта алмаймыз.
- Неліктен?
- Себебі қазіргі кезде машиналар, әртүрлі көліктер көп жүреді. Зауыттар ауаны ластайды. Адамдардың бірі далаға қоқыс тастап кетеді, бірі шылым шегеді.
- Арман, мен далада сірінкемен ойнап, от жағып жатқан балаларды көрдім. Олар да ауаны ластайды ғой, иә?
- Әрине, ластайды. Отпен ойнағанның салдары ауаны ластаудан басқа да дерттерге әкелуі мүмкін. Бұл балалардікі дұрыс емес. Отпен ойнауға болмайды!
- Ал лас ауадан адам ауыруы мүмкін бе?
- Иә, осы айтып кеткен ауаны ластайтын заттар адамға ауру әкеледі. Сондықтан ауаны ластамауға тырысу керек.
- Ал ауаны қалай ластамауға болады?
- Ол үшін біздің істей аларымыз қоқыс тастамау және өсімдіктер өсіру.
- Ал өсімдіктің қандай пайдасы бар?
- Олар көмірқышқыл газын жұтып, оттегін бөліп шығарады.
- Оттегі деген не?
- Оттегімен тірі ағзалар адамдар, жануарлар, т. б. тыныс алады.
- Міне керемет! Бізге мұғалім өсімдік әкеліңдер дегені осы екен ғой.
- Иә, осылай таза ауаны сақтау керек.