Қарағандының облыстың историко-краеведческий мұражайының сол научно- аймақтың байланыстырушының буыныны және аймақтың настоящим арасында болып табылатын зертте- және мәдениетті орталығы. Мұражай 1932 жылы ашылды. 1938 г. мұражай мәртебені облыстың өлкетануының алды, 1964 г. историко-краеведческий деген қайта ата- болды. Мұражайдың қорлары свыше 141000 мың экспонатті насчитывают. Мында құнның жиынтықтары палеонтологияның, археологияның, этнографияның, декоративтік-қолданбалы өнердің, нумизматтың, сирек кітаптардың, құжаттардың және фотоматериалдардың сақталады. Мұражайдың экспозициясі ауданды өлшеммен 1800 кв.м. қарызға алады, қарамастан және 14 қонақ бөлмеде орналасады. Танымдық ақпарат(дәріс, және др. экскурсиялері) : қазақ, орыс, ағылшын үш тілде еңсеріледі.
Желтоқсан жұлдызы. Қар көптен жауып, нағыз қыс болды. Күн әбден қысқарған. Күннің көзі көрінсе де жылынбайды. Өзенді, көлді мұз қаптап, жұрт үстімен жүре бастады. Қалың қардан шөптің басы көрінбейді. Қыс күні аяз күшті болып, үскірік борандар да аз емес. Орман қарайған, ішінде қүстарды көре алмайсың, қоян күндіз жасырынып, түнде ғана жүгіріп жас ағаштарды кеміріп жүр. Иелері жылы қораға шөп салып бағып-қақса да, қысты күні үй хайуандарына да бапсыз. Адамның өзі де суықтан қорғанып үй салып, жылы киім киіп, үйлеріне от жағып, дәйім жұмыстарынан қала алмайды. Қыстыгүні жылқышыларға бек қиын: қандай суық борандарда күні-түні далада жүргені, қасқырдан бір қорқып, бораннан екі қорқып, бейшараларда тіпті рақат жоқ. Жалтаң аяз көбінің беттерін қарыған. Шилі бет байғұстар желге де қарсы қарай алмайды. Сабаққа мезгілімен жүретін баланың да ертеңгі аяз есінен көпке дейін шығатын емес.
Тоқтар Әубәкіров..
.
.