І нұсқа
6
сынып оқушысы
Қашықтан оқыту.
Қазақ тілі пәнінен 4-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
Оқылым
Тапсырма
Мәтінді оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз
Ғылым
адамның табиғат пен қоғам туралы обьективті білімін
қалыптастыруға мүмкіндік беретін танымының ең жоғарғы пішімі. Адамзат
қоғамының дамуы барысында гылым сол қоғамның маңызды әлеуметтік
институтына және тікелей өндірістік күшіне айналды. Ғылымның басты мақсаты –
гылым заңдарының негізінде ашылып отырған болмыс құбылысы мен процесін
болжау, түсіндіру және жүйелеп мазмұндап беру.
Ғылым адамзат қоғамының ерте дәуірінен, а ң танымдық және
өндірістік қажеттілігінің арасы ажырамай тұрған кезеңнен бастау алады. Ежелгі
Шығыста ( Бабыл, Мысыр, Үндістан, Қытай) болашақ ғылымға негіз болған
білімнің алғашқы нышандары қалыптасты.
Ежелгі Грекияда дамыған ғылым ( Аристотель, т.б.) қоғам мен табиғат
заңдылықтарын ашып, мәдениет тарихында ұлы рөл атқарды; олар ғылымның
ерекше тәсілі дәлелдеу негізін қалыптастырды. Осы дәуірде білімнің кейбір
салалары даралана бастады. Геометрия (Эвклид), механика (Архимед),
астрономия (Птолемей) жеке ғылым салалары түрінде бөлініп шықты.
Орта ғасырларда ғылымның дамуына Шығыс, араб елдері Орта Азия
ғалымдары ( әл-Фараби, Әбу Әли ибн Сина, Ибн Рушд, Бируни, Махмұт Қашқари,
Жүйнек т.б.) елеулі үлес қосты. Олар Ежелгі Грекияда қалыптасқан ғылыми
таным жетістіктерін сақтап
қойған жоқ,
көптеген салаларда
толыктырып, дамытты.
Шыгыста әл-Фарабиді Аристотельден кейінгі «екінші ұстаз» деп таныды.
Орта ғасырларда араб елдері мен ислам діні тараған басқа да аймақтарда
философия, медицина, эстетика, математика, астрономия, т.б. ғылым салалары
қауырт дамып, бұл құбылыс кейін Ислам Ренессансы деп аталды. Мысалы, Омейя
әулеті халифатында ғылым үйі болды, онда ғалымдар ежелгі грек ғылымының
барлық жетістіктерін араб тіліне аударды, ғылымның ерекше формасы, «фәлсафа»
қалыптасты.
Еуропада бұл дәстүрді кейін схоластар дамытты. Ғылымның қалыптасуына негіз
болған тағы бір тірек алхимия мен астрологияның дамуы болды. Алхимия табиғи
заттар мен қоспаларды тәжірибе жасау арқылы зерттеп, химияның қалыптасуының
алғышартын жасады. Астрология аспан денелерін зерттеу арқылы астрономияның
дамуына ықпал етті. Қайта өрлеу дәуірінде діннің басымдылығы әлсіреді, ғылым
рухани өмірдің дербес факторы болып, дүниетанымның (Леонардо да Винчи, Николай
Коперник) негізгі тірегіне айналды. Сондай-ақ гылым табиғат құбылыстарын жан-
жақты зерттеп, адамзат танымының көкжиегін кеңейте түсті. 16-17 ғасырларда
ғылымда болған терең өзгерістер алғашқы ғылыми революцияға (Галилео Галилей,
Иоганн Кеплер, Уильям Гарвей, Рене Декарт, Христиан Гюйгенс, Исаак Ньютан және
т.б.) алып келді. Ғылымның қарқынды дамуы, дүниенің жаңа бейнесін
қалыптастырудағы рөлінің артуы, жаңа дәуірде ғылымды жогаргы мәдени құндылық
ретінде тануға, көптеген философиялық мектептер мен бағыттардың ғылымға қарап
бой түзуіне ықпал етті.
Оқылым
қана
ОНЫ
егер осынын жауабы болса маганда аомектесиндерш